De wereld van de Haagse kunstenaar, 34 – Ingrid Rollema

Ingrid Rollema is beeldhouwster. In de stad Den Haag staan diverse beelden van haar. Ook in andere steden is dat het geval. Voor de viering van 100 jaar Vredespaleis vorig jaar maakte ze een beeld van de radicale pacifiste Bertha von Suttner dat werd gepresenteerd in het Atrium van het Haagse Stadhuis.

Ingrid Rollema was directeur van de Vrije Academie en samen met Wim van Krimpen, directeur van het Gemeentemuseum, oprichter van GEMAK aan de Paviljoensgracht in Den Haag.  Af en toe geeft ze tegenwoordig nog les aan de KABK. Rollema: ‘Ik vraag steeds aan mijn studenten: In welke wereld wil jij leven? Als je dat weet: maken! Ik wil me in mijn eigen werk verhouden tot actuele zaken die er toe doen. Dat is Lampedusa, de oorlog in het Midden Oosten, de uitbuiting die een te ver doorgevoerd kapitalisme voortbrengt.’

Geweld

Het zal niet verbazen als ze, gevraagd naar haar centrale thema antwoordt: ‘Geweld’. Rollema: ‘Er zijn heel veel vormen van geweld. Een vorm is dat mensen in een situatie gedwongen worden die ze niet wensen. Ik kom al twintig jaar in de Gazastrook, ieder jaar drie, vier keer. Daar wordt je geconfronteerd met oorlogsgeweld. Ik heb zelf onder beschietingen gelegen. Een bijzondere ervaring, kan ik je zeggen.’

Twee beelden staan haar nog sterk voor de geest. ‘Ik lig te slapen en hoor een tank de straat inrijden. De tank manoeuvreert, vervolgens hoor ik de kanonsloop draaien. De muurtjes waarachter ik me bevindt zijn als vloeipapier. Ik ben gespannen tot op het bot. Een beeld van mijn vader die mij boven zijn hoofd houdt flitst voorbij. Ik hoor een gil. Een flits. Een hele familie is weggevaagd.’

Een tweede beeld. ‘We staan bij de grensovergang van Israel met de Gazastrook in Erez. Bij ons staan een paar jonge vrouwen. Ze hebben een baby bij zich van een paar uur oud. De baby ziet er slecht uit, is asgrauw. We roepen naar de grenswacht ‘Je moet ons doorlaten’. Maar dat deden ze niet. “Wie heeft hier de leiding?” werd geroepen. Ik stapte naar voren . Een jonge soldaat pakte mijn koffer en deed hem open. ‘Uitkleden’, riep hij. ‘In het zicht van alle omstanders moest ik dat doen. Ondertussen kwijlde de hond van de soldaten in mijn koffer. Toen het voorbij was, was de baby gestorven. Ik was met een paar Palestijnse artsen. Toen we ’s avonds in ons hotel in Jerusalem waren, was de sfeer om te snijden. Die artsen voelden zich zó vernederd. Er was sprake van een soort sadisme. Ik dacht: dit haalt het slechtste in de mens naar boven. Het ontwricht de samenleving. Zo moet het dus niet.’

Gegoten Lood

Hoe het wel moet? ‘Ik heb ervan geleerd dat je heel voorzichtig met elkaar moet zijn. Ik nam me toen  voor om nog voorzichtiger met mensen om te gaan. Om aardiger te worden. En daarnaast om te proberen volgens je geweten te leven. En dan moet je standpunten innemen.’ In haar werk kwam de oorlog niet voor.  Maar op een ochtend begon ze in haar atelier en ging het alleen nog maar over oorlog en geweld. Dit groeide uit tot het sleutelwerk Gegoten Lood.

 ‘Het is uitgegroeid tot een project waarbij meer kunstenaars samenwerken. Het is een reactie op de vrijgekomen beelden van Wikileaks van beschietingen vanuit een helikopter in Bagdad op onschuldige burgers. Cast Lead is een kunstenaarsinitiatief dat zich verzet tegen geweld. Haar wapens zijn theater, beeldende kunst en gezond verstand. Het buitensporig geweld dat nu plaatsvindt, wordt door ons gekoppeld aan steden die zelf slachtoffer zijn geweest van gruwelijke bombardementen en die dit op bijzondere wijze herdenken. Wij hebben Dresden, Guernica, Coventry en Warschau uitgekozen om onze kunst tentoon te stellen. Stef van Bellingen en Erwin Jans hebben het kunstwerk tot openbare ruimte verklaard. “Artwork=Public Space”. Daar wordt samengekomen en daar kan gedacht worden.’ Zie ook: www.castlead.nl / www.gegotenlood.nl

Een ander sleutelwerk is Het Nomadisch Heilige der Heiligen. ‘Een heel klein open beeld waarvan je duidelijk voelt dat het een belofte inhoud. Gestolde denkkracht. Hier raken de nomadische blik en de sedentaire elkaar heel even aan.’

Het Theater van de Verkeerde Beslissing

Het  project dat de naam Theater van de Verkeerde Beslissing/ Theatre of Wrong Decisions draagt  is het meest recente sleutelwerk.

Het theater is een versmelting van beeldende kunst en theater en manifesteert zich in korte filmproducties. Ze doet het samen met meer kunstenaars, onder andere Marsel Loermans. Rollema: ‘De kunstenaars achter het Theater van de Verkeerde Beslissing proberen het materiaal met de langste geschiedenis – klei – nieuwe betekenis te geven in het medium met de kortste geschiedenis –  bewegend beeld.

Het is een experiment uit de Lage Landen. De onderwerpen in de films worden steeds verankerd in vergelijkbare situaties uit de stukken van Shakespeare. Echo’s van een ver verleden klinken door in het hier en nu. Het is een introductie naar een mondiale verbeeldingskracht met de wetenschap dat iedere situatie bestaat bij de gratie van de context waar het zich afspeelt. Als we de context kunnen veranderen, kunnen we ook onze problemen aanpakken. Zo fungeert Shakespeare als transculturele vragenmachine.’ Zie ook www.theatreofwrongdecisions.eu

Toneelschool

Ingrid Rollema voelt zich al kunstenaar sinds de tweede klas van de lagere school. ‘Toen dacht ik al “Ik ga niet meedoen”, wat betreft het gewone carrièrepad. Ik dacht dat ik de theaterkant op zou gaan. Ik  heb bij het Living Theatre gezeten en Ik deed een jaar toneelschool in Amsterdam. Ik realiseerde me dat – als ik daar mee doorging - ik avond aan avond zou zeggen wat een ander heeft verzonnen. Eigenlijk wilde ik schrijver worden, maar ja, als jong meisje heb je nog niet zo veel te vertellen. Ik besloot te gaan beeldhouwen. “Dat is het voor mij.” Daar heb ik een hele leerschool in meegemaakt.’

Ze volgde niet alleen de Academie voor Beeldende Kunsten, afdeling Beeldhouwen, in Rotterdam – een hele goede praktische opleiding – maar later ook Volkerenrecht aan de Rijksuniversiteit Leiden,  Kunstfilosofie in Amsterdam en de postdoctorale opleiding Toegepaste Ethiek aan de KU Leuven.

Gevraagd naar het kunstleven in Den Haag zegt ze ‘Het is schijnbaar professioneler geworden, minder wild. De gemeente bemoeit zich bijvoorbeeld met de ateliers op een marktconforme manier. Dat maakt experimenten – met name van jonge kunstenaars – moeilijker. Laat de mensen toch gebruik kunnen maken van leegstaande panden. Het gemiddelde niveau is goed. Er is een aantal heel behoorlijke beeldende kunstenaars in Nederland.’  

Okinawa

We gaan afsluiten met Rollema’s artistieke filosofie. ‘Volgens mij wordt het pas interessant als medium en onderwerp een verhouding aangaan en elkaar op een niveau brengen dat los van elkaar niet mogelijk zou zijn. Dan ben je goed bezig.’ Ze illustreert dit met haar meest recente opdracht: een beeld voor Okinawa, het zuidelijkste puntje van Japan. ‘Het is een eiland dat de Amerikanen hebben “gekraakt”. Onder andere vanuit Okinawa wordt nu in het Midden-Oosten gebombardeerd. Mijn opdrachtgever is een grootindustrieel  die werken voor de samenleving wil nalaten. Al anderhalf jaar zijn we in gesprek. Het is een intensieve gedachtewisseling geworden. Hij denkt erg mee, gaat de diepte in.’    

Ze heeft net het project  in Matsue afgerond en was daarvoor in Japan. ‘Ik heb een toespraak gehouden van vijftig minuten in een zaal met diverse Nobelprijswinnaars. Met de opdrachtgever praat ik over het volgende werk. Ik heb hem ontmoet bij de manifestatie 100 jaar Vredespaleis. Hij ziet een taak voor Japan voor de wereldvrede. ‘We waren een oorlogszuchtig land, maar na de Tweede Wereldoorlog hebben we ons ontwapend. Op dat pad willen we doorgaan en zelfs een voorbeeld stellen voor de rest van de wereld.’ Nu zijn we aan het denken over een passend kunstwerk over het thema ‘Ontwapening’. Het komt op Okinawa.’

Photocredits: foto 1 tot en met 4: Marsel Loermans

http://www.ingridrollema.nl/ingrid/home.htm
http://www.ingridrollema.nl/

https://bit.ly/1XZdQRx 

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0