De wereld van de Haagse kunstenaar, 52 - Maria Starke-Milkó

Maria Starke-Milkó maakt foto’s die eerder een schilderij lijken dan een foto. Ik bezocht haar tijdens de Atelierroute Haagse Hout en een paar weken daarna sprak ik op haar atelier in het gebouw Tarwekamp nog eens door over haar werk.

‘Ik probeer iets te creëren wat niet bestaat, iets tussen droom en werkelijkheid. Ik wil tekenen en schi;lderen met het licht van mijn camera”, zegt ze. Maria Starke-Milkó:  ‘Een Hongaarse volksschilder zei eens : ‘Dat is pas de échte bloem, de bloem die niet bestaat, maar die men verzint.’’ Dat probeert zij ook te bereiken. Ze rukt soms dingen uit hun verband en maakt daarmee «fotografische schilderijen ». Starke : ‘Zo ontstaan prachtige geheimzinnige poëtische landschappen, portretten van mensen die nooit leefden en dieren die nooit door de schepping zijn gemaakt.   

Ze gaat vrij impulsief en instinctief te werk. ‘Ik ga niet op zoek naar onderwerpen of naar schoonheid. Ik kom ze overal tegen. De schoonheid ligt soms voor het oprapen. Je moet het alleen weten te zien. In de natuur is zó veel schoonheid verborgen! Het lijkt erop dat de natuur deze schoonheden verborgen houdt en alleen aan een enkeling prijsgeeft die het door zijn of haar kunstzinnigheid ontdekt.’

Cello

Waarom is ze eigenlijk niet gaan schilderen ?  Maria Starke-Milkó: ‘Dat heb ik altijd gewild : tekenen en schilderen. Maar toen Onze Lieve Heer de talenten aan het verdelen was, heeft hij mij overgeslagen voor het schilderstalent. Terwijl mijn familie heel kunstzinnig was. Toneelspelers  waren er, musici. Zelfs een bekende Hongaarse schrijver. En menigeen kon prachtig tekenen en schilderen.’ Ze koos ook voor het culturele spoor, ze ging naar het Conservatorium van Zagreb en belandde uiteindelijk bij het Haagse Residentie Orkest, waar ze 37 jaar lang deel uitmaakte van de cello groep. 

Cameraatje

Maar haar schilderdrang gaf ze nooit op. Toen ze bij het Residentie Orkest met pensioen ging, ontmoette ze een fotografe, Ada Holleman,wier manier van denken en werken haar erg aansprak. Holleman ging haar coachen en begeleidde haar jarenlang. ‘Ik leerde veel door discussie, door het leren kijken, door zelfkritiek. Ada zag snel waar mijn sterkte lag en in welke richting ik uiteindelijk wilde gaan. Iets wat ik zelf nog niet goed doorhad.’ Met name stuurde ze Maria Starke-Milkó naar de abstractie.

Het begon eigenlijk al heel vroeg met de fotografie. Al heel jong, toen ze 9 of 10 jaar oud was, zag ze, toen haar vader de schrijfla opentrok een klein bruin etuitje waarin een cameraatje, een Lumière, verborgen lag. Die wilde ze zó graaghebben. Haar vader zag er wel wat in. Ze gingen naar de fotograaf van het stadje en lieten hem het cameraatje zien. De fotograaf wilde haar wel op gang helpen om goed door de lens te leren kijken, goed belichten en leren ontwikkelen in de doka, de donkere kamer. Hij maakte ook een speciaal rolletje dat precies in de camera paste en sneed de beschikbare films op maat. Dat was begin jaren toen er nog veel ontbrak. De camera was en bleef voor haar een trouwe metgezel.

Pareidolia

En in 2004 nam ze het fotograferen serieus op. Kleuren waren belangrijk, lichtinval, lijnenspel. En daarnaast spiegelingen. ‘Die geven vaak een totaal onverwacht effect. De scherpe hoeken en bochten verdwijnen grotendeels en er ontstaat een poëtisch beeld.’

En ze zoomde ook heel erg in, bijvoorbeeld op een roestend ijzer of op een verweerd stuk hout met als resultaat bijzondere schilderachtige beelden waar je totaal iets anders in ziet, landschappen, mensenhoofden, dieren.

Een begrip dat belangrijk voor haar is is « Pareidolia ». ‘Het is een psychisch fenomeen, een vorm van illusie. Het is samengesteld uit twee Griekse woorden, para is naast en eidolon is beeld. Je ziet niet wat je denkt dat je ziet.’ Wat een mooi schilderij, hoor ik vaak. Ik moet dan zeggen dat het geen schilderij, maar een foto is.  Maar dan wel een foto van een schilderij, is het antwoord van de toeschouwer. Nee, het ís een foto, luidt mijn antwoord.’

Schoonheid

Ze ging in series werken om gelijkenissen, contrasten of verscheidenheid naast elkaar te zetten. Zo kwamen er de series Ramen en Deuren, Spiegelingen, Materialen, Autoportretten, Aquarellen, Landschappen, Druppels. Ook treurige, angstwekkende of dreigende dingen legde ze vast. ‘Ook dat heeft zijn evenwicht, zijn harmonie, dus schoonheid. En daar streef ik naar, ik kan het wel mijn centrale thema noemen. Schoonheid is niet uitsluitend iets rustigs,iets lieflijks of iets vriendelijks.’

Maria Starke-Milkó: ‘We worden door de media dagelijks overspoeld met beelden van armoede, epidemieën, oorlogen, verwoestingen. Dat is fotogeniek helaas. Het lijkt er op alsof er in de wereld nergens meer rust en schoonheid is. En draag je schoonheid aan, dat wordt het vaak afgedaan als kitsch. Soms is het ook kitsch, maar verre van altijd.

Om mijn werk niet meteen als kitsch te laten bestempelen bewandel ik een andere weg om toch schoonheid te kunnen tonen. Met behulp van de eerder genoemde ingrediënten probeer ik een prachtig « schilderij » te maken waar rust van uit gaat en waar vele kleine details afwisseling bieden zodat het niet verveelt ; waar de wisselende belichting van de ruimte waar het hangt steeds weer een nieuwe beleving toelaat.

Topprestaties

Veertig jaar stond ze als musicus / cellist op het podium, eerst een paar jaar in Duitsland en daarna tientallen jaren in Den Haag. Met het Residentie Orkest speelde ze niet alleen in de stad, maar maakte ze tournees over de hele wereld. ‘Het was hard werken, vermoeiende reizen, je met weinig tevreden stellen, vaak topprestaties leveren in onprettige omstandigheden.’ Maar toch zou ze in een volgende leven er weer voor kiezen.

Nog steeds organiseert ze in het stadsdeel Haagse Hout ieder jaar een reeks van vier klassieke concerten met jonge talenten. Dat doet ze nu al voor het achtste jaar. En wat de fotografie betreft heeft ze exposities op diverse plaatsen gehad, recent in de artsenpraktijk in de Loudonstraat, op de Hengelolaan, in de Haagse Hogeschool, in Galerie « De Pomp » te Warmond en tijdens de Open Monumenten Dagen in Hoeve Wildrijk te Zoetermeer. Er is pas een expositie met andere leden van Artery KC in vergadercentrum « 7AM » op het Buitenhof geopend en volgend jaar is het werk te zien in Tavenu in Maasland.     

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0