De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 52 - Anton Vrede

De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 52 - Anton Vrede

Op Voorhout Monumentaal 2021 zijn vele mooie beelden te zien, op het Voorhout zelf en in de Tuinzaal van Pulchri. Van Anton Vrede zijn er op beide locaties dierfiguren te zien: Twee hazen en een aap op het Voorhout en een giraf en een haas in de Tuinzaal.

The last monkey of the vanished Amazone forest’ staat er bij het beeld in cortenstaal op het Voorhout.

Ik bezoek Anton Vrede in zijn atelier in de Spaanse Polder in Rotterdam. Het is een atelier voor monumentale werken. In de centrale ruimte – een grote hal - kan gezaagd en gemonteerd worden.

Van tekeningen en etsen naar beelden

Ik zie aan de muur een affiche van zijn Voorhout-beeld. Het hangt ook in de Maastunnel te midden van werken van 670 andere voornamelijk Rotterdamse kunstenaars. Was Anton Vrede aanvankelijk vooral graficus en schilder, hier ging hij beelden maken.

“Vier jaar zit ik in dit pand. Ik maakte al beelden van brons, op klein formaat. Hier kon het groter. Dit atelier is ideaal. Mijn tekeningen zijn geschikt voor beelden.” Hij vouwt een grote map met tekeningen open. Op lompenpapier heeft hij met zwarte inkt zijn figuren in grote basic lijnen neergezet. Hij doet dat zo simpel mogelijk als een abstractie van het gevoel. “Aantrekken en afweren en liefdevolle momenten.”

Het lompenpapier is gemaakt van linnen. “Het papier is gemaakt door mensen in de dagbesteding van ‘De Schepperij’ uit Den Haag. Het zijn onschuldige mensen, daar hecht ik aan. Zij hebben part noch deel aan deze wereld zoals die draait.”

Dieren

In de jaren zeventig droomde hij over dieren die het Amazonewoud uit vluchten. “Shocking. Het beeld achtervolgde mij.” Hij wijst naar het bronzen beeld van de aap met opstaande staart. Het beeld op het Lange Voorhout is een monument van zoveel jaren erover nadenken.

Dieren spelen de hoofdrol in zijn werk, de figuren – aap, haas, vogel, pinguïn, giraf, olifant, af en toe een mens - hebben elk hun eigen betekenis. De haas is het symbool van wedergeboorte, en volgens sommige verhalen de wereld ingestuurd om de mens te redden. De pinguïn als stijve, onhandige outsider onder zijn soortgenoten. De aap als nar en alter ego, die kan doen wat anders niet zou worden geaccepteerd.

Het zijn dieren die in diverse legendes bekend staan als ‘tricksters’, die de heersende sociale verhoudingen listig weten te trotseren. Door de wereldgeschiedenis heen waren tricksters figuren waar gemarginaliseerden en onderdrukten zich mee konden identificeren en hoop aan ontleenden.

Hebben de Anansi-verhalen invloed gehad?

Anton Vrede: “Ik groeide op in Curaçao. Daar hoorde ik die verhalen wel van mijn grootmoeders. Ik ben een mix van de Antillen en Suriname. Ik kwam in Nederland toen ik 8 was. Daar hoorde ik ook de sprookjes van Andersen. Het is een mix van de verhalen van daar en hier. Veel verhalen komen overeen. Ik heb tekeningen gemaakt in een boek met Anansi-verhalen. Eigenlijk is Anansi een niet zo aardig persoon: egoïstisch, narcistisch.  De aap en de haas zijn ook zo maar minder heftig. Bij hen zie je ook blijheid, humor en zachtaardigheid. Ik zie nu ik ouder ben Anansi meer als de spin van Louise Bourgeois. Met tentakels die je helemaal verzwelgen. Symbool voor de moeder: veiligheid maar ook gevaar en dreiging.

De haas is behalve edelmoedig ook heel sluw, als het moet belazert hij de ander. Het is meer een mannetje. Mijn vader kocht - toen ik jong was - voor mij boekjes van Pietje Bell, ook een trickster figuur. Hij lijkt wel op een haas. Hij bedoelt het goed, maar als het moet doet-ie dingen om zijn doel te bereiken.”

Heeft Anton een sleutelwerk?

Dat heeft hij. De houten dierenbeelden. “Op een bepaald moment ging ik die maken. Dat kon hier in de grote ruimte. Hoe moet ik die beelden presenteren, dacht ik. Ik zette ze in een groepje tegen elkaar aan. Het heeft me veel lol bezorgd. Het was het resultaat van een proces van vijf/zes jaar ermee bezig zijn.”

Zoektocht naar een soort evenwicht in emotionele tijden

Zijn werk is een zoektocht naar een soort evenwicht in deze emotionele tijden, zegt hij. “Verbondenheid in schijnbare tegenstellingen. Ik vind het een schokkende tijd. Mijn hazen zijn symbolen van erotiek, maar getuigen ook van liefde voor de geest. Ik ben gelovig, maar meer als een paganist. Mijn geloof in god en goden draait om de natuur. Als je het over dieren hebt, inclusief de mens, ben je bezig met de liefde voor zon, water, lucht en aarde. We mogen ons als mensen schamen hoe we er mee om zijn gegaan.”

Pinguïns

Links van mij zie ik koppen van pinguïns. De rest van hun lijf is verdwenen. “Zij staan in het water, maar horen op het ijs te staan. Het is een monument voor het smelten van de ijskappen. In Limburg stond het water anderhalve meter in de huizen. Het gaat ons allemaal aan. Dit speelt al zo lang. Er zijn veel mensen bezig met het verzinnen van oplossingen, maar het gaat te langzaam.”

Tot slot, wat is zijn filosofie?

“Ik kan gewoon niet verzinnen wat ik zou moeten doen. Het is zo urgent, eigenlijk breekt het angstzweet me uit. Wat ben je dan als kunstenaar? Kunstenaars hebben een functie. Dat is nu nog duidelijker. Ik zat een jaar opgesloten vanwege een herseninfarct, maar tegelijkertijd zat de hele wereld vast.

Ik hoop dat het gezonde verstand de overhand krijgt op het mechanisme van het kapitalisme. Op een bepaald moment is het voorbij. We zijn hazen, het leven is zo kwetsbaar. We zijn geen stoere tijgers. We blijven afhankelijk van de natuur, van de aarde.”

Afbeeldingen

1) foto Theo van Pinxteren, 2) foto Anton Vrede, 3) foto Marianne Brezet, 4 - 10) foto Theo van Pinxteren, 11) foto Willem Pieters, 12) portret Anton Vrede, 13 - 14) foto Theo van Pinxteren   

https://www.antonvrede.nl/
https://www.facebook.com/anton.vrede
https://www.instagram.com/anton_vrede/

https://bit.ly/3xKYnKt

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0