De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 60 - Anuli Croon
De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 60 - Anuli Croon
Anuli Croons atelier bevindt zich in een groot gebouw achter Rotterdam Centraal Station. In het gebouw zijn acht kunstenaars gehuisvest, er is een theater en er wonen diverse jongeren in een begeleid wonen project.
Het atelier is ruim en heeft een grote rechthoekige houten tafel in het midden met drie onderlagen. Er boven hangt een uitschuifbare en roteerbare lamp. Aan muren hangen groot formaat werken, onder andere enige ‘Omarmingen’ die ik Brutus had gezien bij de ‘Wild Summer of Art’. Daarnaast hangen er enige klein formaat werken (60 x 40 cm).
Eigen beeldtaal
Anuli Croon heeft een hele eigen beeldtaal. Het is kleurrijk, rudimentair, perspectiefloos en vol met contrasten. Die omarmingen maakte ze omdat ze kameraadschap tussen mensen wilde tonen, vertelt ze. Als ze voorheen mensen afbeeldde, waren dat altijd individuen.
In de kern was die beeldtaal al te zien op de Kunstacademie in Den Bosch, waar ze in 1989 afstudeerde. Ze werkte toen met een roller. Met roller, plakband en sjablonen zette haar werken in elkaar. Maar het had enige tijd nodig voor ze echt haar stijl te pakken had. Dankzij twee opeenvolgende stipendia van de voorganger van het Mondriaanfonds, het Fonds BKVB (Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst) in 1990 en 1991 kon ze twee jaar lang experimenteren.
In- en uitzoomen
Ze probeerde van alles uit vanuit een bepaalde kern. “Elke keer was de uitkomst ‘nèt niet’. Dan had ik weer een serie van acht ontwerpen gemaakt, en ging ik door met de volgende set. Iedere keer streepte ik als het ware varianten weg, uitgaande van de restrictie. Op een zeker moment kwam het toch bij elkaar. Juist die beperkingen die ik mezelf stelde bleken speelruimte te bevatten.”
Tegen een behangachtig achtergrondvlak wordt er tegelijkertijd in – en uitgezoomd. “Ik wil alle invloeden gebruiken. Dat kan textiel zijn, kleding, schilderkunst. Het moet niet op voorhand een verhalende connotatie hebben. Eerder moet het de toeschouwer uitdagen om nieuwe connotaties te leggen.”
Vazen
Nu is ze met vazen bezig, bloemenvazen. “In de 17e eeuw had je ze, bloemenstillevens. Ik ben met klein formaat begonnen. Dat ben ik een tijdje gaan uitproberen. Het gaat me om de vaas zelf. Daarop plaats ik een floraal motief. Die knip ik vaak als schets. Die vaas bevindt zich altijd in een interieur met bijvoorbeeld behang of lamellen.” Er zijn nu twee reeksen, eenvoudige, Japans-achtige vazen en meer barokke. Op een bepaald moment verschenen de grote vazen. Dat werden potvazen. Een drietal hangt achter mij.
“Ik wil iets heel helder laten zien. Dat die ik door te vereenvoudigen en in te zoomen zodat je er steeds weer andere dingen in kunt zien.” Fameus zijn haar neuzen. In 2001 had ze nog een vagere, kleinere neus. Een neusje. Nu is het een knoeperd. Het is een consequentie van hoe haar werk zich ontwikkelde.
“Alle elementen bracht ik terug tot een basisvorm. De neus was het laatste element waarop ik dat toepaste. In het besef dat dat als clownesk of irritant zou kunnen worden opgevat. Dán weer in bijna dezelfde toon als het gezicht, de tronie, dán weer contrastrijk opgezet. Een grote neus was in vroegere tijden een ding van aanzien, intelligentie. Het fascineert me dat betekenissen door de tijd heen verschillen, per cultuur, per individu.”
Meubels, lamentaties, stadsfragmenten
Zo maakte op groot formaat een serie meubels, met anonieme meubelstukken, een serie lamentaties, teruggebracht tot de kern: ‘vallen’ en ‘helpen’, naar aanleiding van het werk van Rogier van der Weyden. Een serie stadsfragmenten. Daarmee begon ze groot, maar het werd klein. Veel series komen na verloop van tijd terug.
Als ze merkt dat ze in herhaling valt, stopt ze ermee. En onderzoekt ze een ander onderwerp. Zowel de verschillende onderwerpen als de opdrachten beïnvloeden elkaar. Het wordt steeds helderder wat waar hoort.
Heeft Anuli een sleutelwerk?
Dat niet meteen. “Elke serie heeft zijn eigen urgentie.” Als ze terugkijkt vindt ze het belangrijk dat iets gelukt is. “Bijvoorbeeld Interieur IX uit 2007. Dat was heel spannend om te doen. Het was een architectonische constructie, zoals al mijn werken constructies zijn te noemen, in elkaar duwen en passen en meten. Ik heb wel een plan, maar ik zoek het uiteindelijk uit op het doek.”
Opdrachten
Sinds 2007 voert ze ook opdrachten uit in openbare ruimte. Dat kunnen wand- raam- of muurschilderingen zijn. De eerste grote opdracht was in de naoorlogse wijk Pendrecht. Architect en stedenbouwkundige Lotte Stam Beese, aangesloten bij Bauhaus in de jaren dertig, ontwierp een nieuwe woonwijk met als kernwoorden licht, lucht en ruimte. Passend in het renovatieplan van Van Schagen Architecten maakte ze raamontwerpen voor de trappenhuizen van zes laagbouw flats. Ze laat het ontwerp zien, architectonische elementen, landschap, groen en gestileerde planten. De zes afbeeldingen echoën elkaar net als de stempels van Stam-Beese.
Voor het maken van het glas – een combinatie van float, gekleurd glas, melkglas en überfang op architectonisch glas - werkte ze zelfs twee maanden in de glasfabriek.
Centraal Militair Hospitaal
Vanaf toen kreeg ze meer opdrachten, soms schreef ze zich in, of stond ze op een shortlist, meestal werd ze gevraagd. We kijken naar de betonnen pilaar/kolom die ze compleet transformeerde voor het Centraal Militair Hospitaal in Utrecht. Die pilaar bevindt zich in de centrale hal, was van grijs beton, vier verdiepingen hoog. Om zich in te leven kreeg ze een aantal rondleidingen langs militaire gebouwen en terreinen door heel Nederland. De kunstcommissie bestond uit leden van de vijf takken van defensie (land-, luchtmacht, marine, marechaussee en cybercrime) en een externe kunstadviseur.
Het is een complexe puzzel die ze moest oplossen, vanuit elke verdieping keken verpleging, personeel en militairen anders tegen de pilaar aan. Ze deelde het op in land, water en lucht, gebruikte de kleuren van de kleding van de militairen. Er was gevraagd om de nadruk op kameraadschap en natuur te leggen. Zo zie je helemaal onderaan een echte soldaat in sporttenue met een ondersteunende hand van een ander op zijn schouder. En ertussendoor nog batons, kleine stukjes lint in vele kleuren op het uniform die de onderscheidingen representeren.
De binnenkant van de pilaar had een andere schaal en kreeg weer een andere invulling. Daar zijn in het ontwerp silhouetten van dieren opgenomen die de karaktereigenschappen van de soldaat vertegenwoordigen als mythische dieren. Een grutto, bruinvis, vos, uil, kiekendief, haas, otter, snoek, vleermuis en een watertor. Daarnaast de uitrusting van onderdelen van Defensie zoals de Walrus onderzeeër, de Chinook helikopter en een pantservoertuig.
Zwarte Paardenstraat
In de Zwarte Paardenstraat, vlakbij de Witte de Withstraat in Rotterdam, is ook een grote muurschildering van haar hand te zien. Van het CBK Rotterdam kreeg ze het verzoek te reageren op een andere schildering in de straat, een veelkleurig paard van de Chileense kunstenaar Jorge Kata Nunez. Het paard van Nunez heeft in de vorm van twee zwarte silhouetten van een paard een plaats gekregen in haar ontwerp. Het is een mooi werk geworden in diverse kleuren met bovenaan een paars gezicht met rode neus dat over de daken uitkijkt en onderaan een donkergroen figuur met zwarte neus.
Wat is haar ervaring van het kunstleven?
“Ik houd ontzettend van het werk, speciaal het onderzoek is superleuk. Ik zorg ervoor dat het geen routine wordt. Ik kan goed samenwerken in opdrachten. De wereld erom heen vind ik af en toe best ingewikkeld.”
Tot slot, wat is haar filosofie?
“Ik maak werk van alles om me heen. Het werk stelt eerder vragen dan dat het een afgerond iets is. Ik werk onderzoekend, vanuit twijfel, met een open grondhouding. Op die manier laat ik de dingen tot mij komen en ga ik ermee aan de slag.”
Afbeeldingen
1) omarming, 2) photo by Scagliola, 3) omarming, 160x120cm, 4) vaas, 60x40, 5) vaas, 60x40, 6) vaas, 160x120, 7) vaas, 160x120, 8) omarming, 9) planten in pot, 10) muurschildering Zwarte Paardenstraat, 11) muurschildering Hilton Art Lab, 12) Centraal Militair Hospitaal, photo by Scagliola, 13) portretfoto Anuli Croon, 14)glass applique Pendrecht project
https://anulicroon.nl/
https://www.instagram.com/anuli_croon/
https://www.facebook.com/people/Anuli-Croon/1025795904/
https://kunstambassade.nl/kunstenaars/anuli+croon/
