De wereld van de Utrechtse kunstenaar, 9 - Halina Zalewska

Halina Zalewska’s werk was te zien in Galerie Sanaa. Daar had ze een dubbeltentoonstelling ‘Dedicated’ met Peter Koole. Elke vrijdagmiddag was ze in de galerie aanwezig om aan een  tekening ‘Twins, Warszawa 1945 – Aleppo 2016’ verder te werken.

Als ik haar op een van de laatste vrijdagen bezoek is ze aan het werk. Maar ze wordt voortdurend onderbroken door bezoekers en bekenden die langskomen, een mooie levendigheid in de galerie.
In de kleine momenten van concentratie tekent ze stilletjes door. Het werk zal blijven bestaan in de vorm die het op het eind van de laatste vrijdagmiddag van november 2016 zal hebben gekregen.

Ingestort gebouw Aleppo

Ik ga op een van de stoeltjes achter haar zitten, waar al twee dames plaats hebben genomen. Ik zie twee tekeningen naast elkaar hangen, de tweelingen. Links is Warschau uit 1944 te zien. Een stad die verwoest is. Het is in zwart/wit. En rechts Aleppo nu, eveneens verwoest, maar hier worden wel kleuren gebruikt. Je ziet een ingestort gebouw, boven zit een jongen vast in de brokstukken. Af en toe gebruikt Halina grote foto’s van het ingestorte gebouw als voorbeeld. Het was op het NOS-journaal, een jongen zat met zijn benen vast hoog in het gebouw. Halina heeft het filmpje vaak herhaald. “Vreselijk om te zien.”

Maar ze troost zichzelf dat ze door het tekenen van deze hopeloze destructie er iets aan doet.
Dat kan ook doorwerken. “Heel veel dingen gebeuren onbewust. Het is onzichtbaar, maar toch een vorm van actie.” En op deze manier past haar werk ook goed bij het meer activistische werk van Peter Koole, vindt ze.

Verwoesting Warschau

Met snelle polsbewegingen zet ze met zwart potlood streepjes, linksonder, helemaal onder, dan weer naar boven. Voortdurend snijdt ze met een mes de potloden bij. Op de grond staat een grote doos met tientallen potloden. Zwart en kleur. Het zijn potloden van goede kwaliteit: Faber Castell, Lyra, Karisma.“ Het is belangrijk dat het pigment goed is zodat het beeld ook over honderd jaar nog te zien is.”

De tekening ‘Twins, Warszawa 1944 – Aleppo 2016’ is opgedragen aan een oude vriend uit Syrië die eind jaren zeventig met haar in Warschau studeerde. Karim heet hij. “Toen de oorlog in Syrië begon, moest ik voortdurend aan hem denken. Waar zal hij zijn. Is hij wel veilig?“ Ze weet het niet. Toen in Warschau op de Academie voor Schone Kunsten kon Karim niet geloven dat Warschau tijdens de tweede wereldoorlog zó erg was verwoest.

Voor haar tekening maakte ze gebruik van beeldmateriaal uit het archief. Halina hecht namelijk zeer aan de feiten, aan wetenschappelijk gefundeerde informatie. Maar als ze vervolgens aan de slag gaat, komt haar gevoel naar boven. “Ik onderzoek, interpreteer en associeer voortdurend. De werkelijkheid verandert ook voortdurend. Maar ik vind het belangrijk dat ik de feiten niet verdraai.”

Bruno Schultz

Links van het werk waar ze mee bezig is hangt een tekening met Bruno Schultz er op. Hij was een Pools-Joodse schrijver en kunstenaar. Een van de belangrijkste prozaschrijvers van de 20e eeuw. Hij wordt ook wel ‘de meester van het Poolse woord’ genoemd, en vergeleken met Marcel Proust, Thomas Mann en Franz Kafka. De kaneelwinkels en De straat van de krokodillen zijn zijn bekendste boeken. In het Nederlands is hij vertaald door Gerard Rasch.

In deze tekening spoken twee data rond: 19 november 1942 en 13 november 2015, de dag waarop de aanslagen in Parijs plaatsvonden. Halina: “In november 1942 werd Bruno Schultz door de SS op straat neergeschoten en terwijl ik werkte aan deze tekening vonden de aanslagen in Parijs plaats. Alles kwam bij elkaar. Ik zag hem op straat doodgeschoten worden. Ik heb de oorlog niet meegemaakt, maar toen, in november 2015 kreeg ik voor het eerst de gedachte dat de oorlog was overgeslagen naar onze tijd. Er gebeuren dezelfde soort dingen.”

Het werk over Bruno Schultz wijst ze aan als haar sleutelwerk. ”Ik ben erg gevoelig, overgevoelig zelfs. Maar ik kan dat juist goed gebruiken in mijn werk.  Het onderwerp dat ik kies is altijd een gevoelsmatige keuze.”

Naar Amsterdam

Al 35 jaar is Halina kunstenaar. Ze maakte de keuze voor de kunst op een vroege leeftijd, op haar veertiende. “Ik zat op het Gymnasium van Jaroslaw, in het zuidoosten van Polen, daar koos ik het profiel kunst.” Vervolgens ging ze naar de Kunstacademie van Warschau. Beging jaren tachtig studeerde ze aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam. Ze leerde een Nederlandse kunstenaar kennen met wie ze trouwde. En al vele jaren woont en werkt ze in de stad Utrecht.

In al die jaren is Nederland haar land geworden. “Ik ging Nederlands leren en heb veel gelezen over de geschiedenis van Nederland. Heel interessant. Dat geldt ook voor de Nederlandse literatuur en kunst.”

Stukje van de werkelijkheid

Hoewel het kunstenaarsbestaan niet makkelijk is, vindt ze het nog steeds een prachtig beroep. Het stemt haar dankbaar dat ze op deze manier kan werken. Afgelopen zomer nog had Halina een expositie in het Centraal Museum Utrecht:Verschoven Werkelijkheid’ en nu in Galerie Sanaa.
“Ik heb een sterke overtuiging  dat ik dit ergens voor doe. Deze manier van werken past heel goed bij mij. Mijn beelden komen voort uit mijn fascinatie. Ik ben ook nieuwsgierig naar werk van andere kunstenaars, dat kan mij erg aanmoedigen.”

Afbeeldingen: 1) en 2) foto Kurdestan Kamalizadeh, 3) Bruno Schultz, 4) Bruno Schultz, detail, 5) in Galerie Sanaa, 6) Halina tekent, 7) Twins, detail, 8) Twins, deel 1, 9) Incredibly close, 10) Incredibly close, detail, 11) In Galerie Sanaa, 12) Mensendingen, 13) Mensendingen, detail

http://halinazalewska.nl/

https://bit.ly/2i2aw8C 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0