Den Haag – Bollywood aan de Noordzee

In de grootste Hindoestaanse stad van Nederland, Den Haag, is de liefde voor de Indiase film groot. Tien procent van de bevolking is Hindoestaans, cica 45.000 mensen. Talloze videotheken verhuren deze films en inmiddels is er alweer voor de derde keer het Hindoestaanse filmfestival.

In prominente locaties als de Anton Philipszaal, het Danstheater, het Filmhuis, het Volksbuurtmuseum en niet te vergeten het Spuiplein voor een openluchtvoorstelling was gedurende twee weken een zorgvuldige keuze uit de laatste producten van de Indiase film te bewonderen.

En de femme fatale van de Indiase film was op bezoek, Rekha. In India had ze nog nooit een interview gegeven, maar in Nederland wel. Prominente Indiase filmjournalisten waren met Rekha meegekomen naar Nederland om te horen wat ze zou gaan vertellen.

De films worden in diverse plaatsen in India gemaakt, maar belangrijk centrum is nog steeds Mumbay, Bombay, vandaar de bekende naam Bollywoodfilm. Gezien de grote opkomst van het publiek op het afgelopen Haagse festival, houdt de kracht van de Bollywoodfilm geen halt bij de grenzen van India. De Cultuurbarbaar, die inmiddels ook geproefd had van enkele staaltjes Bollywoodkunst, zowel in India als in Nederland, begon enige idee te krijgen over de oorzaken ervan.

Maar een gesprek met een echte kenner zou zeker verhelderend kunnen werken. We maakten een afspraak met Amar Soekhlal, een van de organisatoren van het festival. Amar ontvangt ons in het belastingkantoor te Leiden, waar hij als deskundige voor de sector Ondernemingen werkt.

Wat is je persoonlijke betrokkenheid bij de Bollywoodfilm, afgezien van je activiteiten voor het festival?

‘Ik ben opgegroeid in Suriname in een klein dorpje ten weten van Paramaribo. Er waren daar maar twee vormen van vermaak: een huwelijk en de film. Als jonge jongens gingen we elke zondag naar de film. Dagen van tevoren praatten we erover. De hele week spaarden we voor een kaartje. Dat kostte 50 cent en dat was voor ons een heel bedrag. We gingen te voet naar de bioscoop, zo’n zeven à  acht kilometer lopen. Wie waren altijd met zijn zessen of zijn zevenen. De film zelf was een feest. Iedereen leeft mee. Men roept ‘Oooh’ en ‘ oeh’ en men applaudiseert. Op de terugweg waren we nog vol van de film. En de volgende dag op het schoolplein hadden we het er nog vol vuur over.’

Maya

In de openingstoespraak die Amar dertig jaar later als festivalvoorzitter houdt voor de autoriteiten in Nederland klinkt die passie nog door. Hij begon zijn toespraak met de volgende zinnen. ‘Ik vind film een heel bijzondere kunstvorm. Kunst in het algemeen beschouw ik als het in vorm gieten van kennis, ervaring maar nog meer van verlangen, van dromen. De atomen waaruit die dromen zijn geweven zijn onstoffelijk en kennen geen obstakels. Ze hebben bovendien de prachtigste kleuren, die nog schitterender zijn dan die op het witte doek, laat staan van het leven zelf. Ja, ik geef toe, het is allemaal begoocheling, maya. Maar voor mij is zij toch de schoonste. Ik heb haar hartstochtelijk lief. Juist omdat zij zo broos en breekbaar, zo etherisch is.’

Emotie

‘Je hebt een scala aan films in India. Het zij niet allemaal Bollywoodfilms, je hebt ook de artfilm, bijvoorbeeld de films van bekende regisseurs als Satjajit Ray en Mira Nair. Hun films geven een goed beeld van de Indiase werkelijkheid. Maar ze slaan niet massaal aan. En dat geldt wel voor de Bollywoodfilm. Waarom? Omdat ze een droom zijn en als zodanig als escape werken. Even uit de hel van het leven. In India heerst op veel plaatsen nog bittere armoe en de mogelijkheid om daar even aan te ontsnappen is heel belangrijk.’

‘Wat daarnaast van groot belang is, is dat veel Indiërs in de diaspora leven, over de hele wereld, van Rusland tot Zuid-Amerika. De Bollywoodfilms vormen een belangrijke bindingsfactor tussen hen. Een vriend van mij had laatst een conferentie in Praag. Hij belandde op het eind van een vergaderdag met een Indiër uit Canada in een kroeg en na een biertje begon die Canadese Indiër een lied te zingen dat hij ook kende. Natuurlijk een Bollywoodlied.‘

‘Een Bollywoodfilm is niet alleen qua film emotie, maar ook wat betreft de interactie van de film en het publiek. Ik vertelde je net hoe wij de film in Suriname ervoeren. In India is dat nog sterker. Een filmvoorstelling is er een groot feest. Je bent er geweest, dus je moet het weten. Het publiek reageert en zingt mee met de liedjes. Het publiek stoort zich ook niet aan elkaar. In Nederland huren wij regelmatig de schouwburg in Rijswijk af of het Babylontheater na de reguliere filmvoorstelling voor het vertonen van Indiase films. Hoewel de zaal vol zit, zijn de emoties in Nederland helaas platgeslagen. Het publiek gedraagt zich keurig Nederlands.’

Wat is de rol van de sterren, de muziek en de dans?

‘De sterren zijn enorm groot, te vergelijken met de Amerikaanse sterren. Alleen al in India leven een miljard mensen. En de sterren worden natuurlijk gevolgd in de gossip-magazines die ook in Nederland veel gelezen worden. De muziek is heel belangrijk. Iedere film wordt onderbroken door een aantal muziek- en dansonderdelen. Een cd met de filmmuziek wordt zo’n zes a zeven maanden voor de film uitgebracht. Als de cd goed verkoopt zal ook de film een succes zijn. De muziek wordt meestal gecombineerd met dans De muziek/dansfragmenten worden afzonderlijk als videoclip getoond op Asia TV. In de liedjes komen dingen en gevoelens aan de orde, die alleen heimelijk gezegd mogen worden.’

Is het voorstelbaar dat er ook in Nederland een Hindoestaanse film van de grond komt?

‘Het zou natuurlijk fantastisch zijn. Iemand die voor zo’n film in aanmerking zou kunnen komen, is de bekende regisseur Ramdjan Abdoelrahman, die op de eerste editie van ons festival geridderd is. Zijn films zijn zeer succesvol in de Surinaamse bioscopen. Waarom is dat zo? Omdat de acteurs Hindoestaanse acteurs zijn en de thema’s die bij de Hindoestanen erg leven aan de orde komen. In deze films lopen geen Jaap, Pieter, Klaas en Katrien’s rond, maar Anand’s, Kareena’s en Jaya’s.

‘Het geldt ook voor de literatuur. Naipaul, een Hindoestaanse auteur uit Trinidad die de Nobelprijs ontving, schreef een boek met de titel ‘Een huis voor mr. Biswas’. Uit mijn dorp ken ik iemand met die naam!.’ 

 

 

 

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0