Den Haag – Couperus Culinair

Couperus Culinair is ontstaan uit een antiquarische vondst. Tijdens haar onderzoek naar het leven van Louis Couperus – die dit jaar 150 jaar geleden werd geboren – stuitte historica Jose Buschman op een exemplaar van La Scienza in cucina e l’Arte di mangiar bene dat in het bezit bleek geweest van Elizabeth Couperus-Baud.

La Scienza, geschreven door Pellegrino Artusi, gold sinds zijn verschijning in 1891 als het gezaghebbendste werk over de Italiaanse keuken. Achterin het boek heeft Elizabeth in potlood een lijst gemaakt van favoriete recepten, waaronder gnocchi, risotto met paddestoelen, pasta met ansjovis en citroenpudding.

Kokki

Aan de hand van die opsomming reconstrueerde Buschman de tafelgewoonten van de Couperusjes in de periode waarin zij in Italië woonden . Een van haar bronnnen voor het hoofdstuk over de Haagse jaren is Recepten uit de Haagse Kookschool van mejuffrouw Anna Catharina Manden uit 1898. Voor de recepten uit hun Indische tijd putte ze onder meer uit De Indische Rijsttafel, recepten van een Indisch kokki van François Blom.

En uiteraard was daar het werk van Couperus zelf, waarin hij niet zuinig omspringt met uitvoerige beschrijvingen van dinertjes en soupertjes. In zijn romans en feuilletons, reisverslagen en brieven zijn vele eetlustopwekkende passages te vinden. Net als bijvoorbeeld Tolstoj en Flaubert gebruikt Couperus voedsel en drank soms om karakters en milieus te schetsen. De schrijver vertelt wat en hoe zijn personages eten en drinken. De lezer weet wie zij zijn.

Rijsttafel

Een aardig voorbeeld vormen de Hollanders in Indië. Hij laat ze rijst, sambal, groente- en vleesgerechten ordeloos op hun bord stapelen. Wie op die manier een rijsttafel eet, weet zich niet aan te passen, zoveel is duidelijk.

Couperus Culinair  is zorgvuldig uitgegeven en geïllustreerd met intrigerende oude foto’s en menukaarten. De recepten zijn nauwelijks aangepast aan deze tijd en bij het Indische hoofdstuk ontbreekt op z’n minst enige uitleg van exotische ingrediënten. Maar dat gemis wordt ruimschoots goedgemaakt door de kostelijke passages die erin zijn opgenomen.

Couperus’ mooiste culinaire proza komt misschien wel uit De Boeken der kleine zielen. Het Haagse echtpaar Karel en Cateau leeft volgens vaste wetten van degelijkheid en soliditeit. Geld uitgeven aan hun garderobe, aan boeken of aan uitgaan vinden zij zonde en ze laten zich graag voorstaan op hun eenvoudige levenswijze.

Gekieteld

Heimelijk genieten die twee dagelijks van een uitbundige maaltijd: ‘Maar beiden smulden zij, iederen dag. Aan tafel, beiden, hadden zij dan tegenover elkaar een blik van verstandhouding, dat het zoo lekker was – als genoten zij samen een vlijmende wellust. Zij dronken, zacht smakkende, een goed glas goeden rooden wijn. Aan het dessert had Karel dan een vurige kleur en Cateau knipte met de oogen, als gekieteld tot in haar merg.’

 

Jose Buschman: Couperus Culinair. De lievelingsrecepten van Louis Couperus. Bas Lubberhuizen, 2013

Janneke Vreugdenhil, NRC-Handelsblad 2 augustus 2013 

  

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0