Langs het inundatiekanaal naar het Werk aan de Korte Uitweg

Mijn Hollandse Waterlinie verkenningen op het Eiland van Schalkwijk (2)

In mijn vorige verhaal vertelde ik over de overblijfselen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie in de buurt van het dorp Tull en ’t Waal en het Stuw- en Sluizencomplex Hagestein in de rivier de Lek.

In dit gebied is het linieverleden tastbaar, letterlijk tastbaar. Ik vertelde over de real life inundatiebeleving van het Verdronken Bos. Hier is zichtbaar gemaakt hoe geïnundeerd land eruit ziet. Als je langs de Schalkwijkse Wetering een stukje richting Schalkwijk loopt zie een heel fraai bewaard gebleven stuk origineel linie verleden, geen krijgsbeton maar van echt water dit keer.

Het inundatiekanaal

Het Inundatiekanaal strekt zich over een lengte van zo’n 3 kilometer uit vanaf de Schalkwijkse Wetering tot aan Fort Honswijk bij de Lek. Het kanaal is rond 1870 gegraven en sinds die tijd niet heel veel veranderd. Het eerste stuk vanaf de Schalkwijkse Wetering lag er idyllisch bij op de vroeg zomerse dag van mijn verkenning. Lopend langs de oostelijke oever veel prachtig geel van de boterbloemen en bloeiende lisdodden, bloeiende waterlelies op het water en mooie uitzichten over vlak polderland met richting het westen fraai zicht op het Werk aan de Waalse Wetering vanwaar men destijds uiteraard ook goed zicht moet hebben gehad op het kanaal. Het kanaal wat als barrière diende, maar bovenal ingezet kon worden om het omliggende land te bevloeien bij dreiging van vijandelijk gevaar. Na ongeveer een kilometer stak ik het kanaal over via één van de gerestaureerde verdedigingsbruggen, de andere ligt verderop bij het Lunet aan de Snel. Karakteristiek aan de bruggen zijn de opvallende elkaar kruisende platte stangen geplaatst tussen stijlen. Langs de westelijke oever vervolgde ik mijn weg, groette een paar vissers die hun geluk beproefden in het kanaal en arriveerde bij het Werk aan de Korte Uitweg.

Werk aan de Korte Uitweg

Dit werk zorgt voor een kleine ‘knik’ in het kanaal, vanaf dit punt de Snel geheten. Het fort is onderdeel van de Stelling van Honswijk, genoemd naar het fort verderop. Mijn bezoek aan het werk werd bijzonder veraangenaamd door de mooie herbestemming die ik aantrof. Je kunt er heerlijk eten en drinken (en dat deed ik dan ook, want Waterlinieverkenningen maken hongerig en dorstig), kamperen en gewoon relaxen op een prachtig gelegen plek. Wat ik ook mooi vind is dat een bezoek verder veraangenaamd wordt door een gastvrij stel mensen, mensen met een beperking die hier alle kans krijgen zichzelf te ontplooien. Dat zie je en dat voel je op deze plek. Een plek die enerzijds een ‘harde’ militaire geschiedenis heeft maar zich heeft weten te transformeren tot een plek van rust en vrede en maar tegelijkertijd het monumentale militaire verleden laat zien en ook koestert.

Het fort is gebouwd tussen 1871 en 1877 en bestaat uit een bomvrije kazerne, een houten opslag loods (Genieloods), een munitiemagazijn (de remise) en een fortwachterwoning. Het binnenterrein, het Terreplein, is omringd door een hoge aarden wal van waaraf de nodige verkenning en verdediging plaats kon vinden. Na de Tweede Wereldoorlog, toen ook dit fort zijn militaire betekenis verloor heet het als opslagplaats voor brugmateriaal van de Nederlandse Spoorwegen gediend, ook een nuttig herbestemming, totdat Staatsbosbeheer in 1999 eigenaar is geworden.

Na het werk aan de Korte Uitweg vervolgt het inundatiekanaal zijn weg als de Snel, en wordt ter zijde gestaan door de Gedekte Gemeenschapsweg.

Wordt vervolgd...

Foto's door de auteur, André Russcher