Limietpalen, klein en fijn, maar belangrijk linie-erfgoed

Het was een koude winterochtend in december. Mistflarden schoten over het langzaam stromende water van de Kromme Rijn en diezelfde mist had zich in de vorm van glinsterende witte rijp vastgezet op het gras, de bomen en het hek tussen het Jaagpad en de landerijen bij Werkhoven. We zullen het maar een idyllisch plaatje noemen. Maar na zo’n honderd meter lopen vanaf de brug over het riviertje nabij Kasteel Beverweerd zag ik de idylle tanden krijgen. Ik zag ze eigenwijs, ietwat lomp hun kop boven het gras uitsteken.

Het eerste object dat ik zag, had iets weg van een afgebroken tand, maar was toch duidelijk herkenbaar. Dit moeten ze zijn, wist ik. Verderop stond nummer twee, een stukje hoger boven het maaiveld en voorzien met bovenop een ingegraveerde letter “O’’ en daaronder een keurig en sierlijk nummer. Verderop stond er nog eentje. Met elkaar als eigenwijze wachtertjes langs de rivier. Kleine betonnen soldaatjes als herinnering aan het militaire verleden van het landschap, ook hier rondom de idyllische Kromme Rijn. De paaltjes worden nog geïnventariseerd en daarna in de goede volgorde geplaatst volgens Clarion Wegerif van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, én limietpalenkenner. Bij het terugbrengen van de natuurlijk oevers van de Kromme Rijn zijn de bewaarde limietpalen niet helemaal in de goede volgorde teruggeplaatst, dat staat volgens haar nog op het programma.

De ‘O’ van Oorlog.
Ik vond het bijzonder ze te zien staan. Ze waren me nog nooit echt opgevallen, en dat is ook wel een beetje hun lot. Ooit gaven ze met z’n allen grenzen aan, grenzen tussen civiel en het militaire terrein behorende tot de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De letter “O” bovenop geeft aan dat ze door het Ministerie van Oorlog zijn geplaatst en het nummer geeft een volgnummer aan wat bij elk fort of werk opnieuw met tellen begint.

Toen na de Tweede Wereldoorlog het grote nut van waterlinies als verdediging van ons land verdween, is in eerste instantie veel zichtbaar en tastbaar linie erfgoed aan haar lot overgelaten. Toen uiteindelijk steeds meer mensen het grote cultuurhistorische belang ervan begonnen in te zien, stonden de limietpalen niet meteen vooraan en volop in de hernieuwde belangstelling. Ze stonden achteraan, in de weg soms letterlijk, en veel palen zijn omvergetrokken, in sloten gevallen (of geduwd) of gewoon verwijderd. Zo ook veel palen langs de Kromme Rijn. Eerder verscheen dit verhaal op IfThenIsNow.

Project V6
Momenteel heeft V6, zich het lot van de palen aangetrokken. V6 is het project om het linielandschap van Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam tot leven te wekken door lokale initiatieven van burgers te stimuleren. Samen met een groep vrijwilligers is tot doel gesteld de limietpalen te behouden en waar mogelijk nieuwe replica’s te herplaatsen. Daarvoor zijn ze een samenwerking aangegaan met de stichting ‘Meer met Vrijwilligers’ en kenners van de Stelling en Linie als René Ros (Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam) en Dirk de Groot (Encyclopedie van de Waterlinie).  Er wordt een crowdfunding actie gestart om geld in te zamelen om zoveel mogelijk palen te herstellen of nieuw te kunnen plaatsen. 

Een eerste en erg leuk lokaal initiatief is de mooie actie van de Mijdrechtse banketbakker, en geschiedenis- en waterlinieliefhebber, Jan Westerbos. Hij verkoopt limietpaaltjes van marsepein. Klein, fijn en lekker! Westerbos heeft hiermee een prachtige en belangrijke eerste stap voor het behoud van het kleine maar o zo belangrijke linie-erfgoed gezet!

 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0