Puinruimen met Godfried Bomans

‘Het is mij vandaag opgevallen, dat als je mensen in de watten legt op een vakantiereis als deze, ze al snel een beetje kinderlijk worden, in de goede zin van het woord’ begon Godfried Bomans zijn dagelijkse causerie in de salon van de MERMOZ, het vlaggenschip van Croisières Paquet.

Met een volle DC-8 van de KLM werden we een dag eerder vanuit Schiphol naar Nice gevlogen, er volgde nog een Sabena-Boeing uit Zaventem, en van daaruit ging het met een colonne bussen naar Cannes. In de Port Maritime moesten we overstappen in kleine motorsloepen, die ons naar het gigantische schip brachten, dat op open zee voor anker was gegaan.

Loeiende stoomsirene

Punctueel op het middaguur werden we in de Grand Salon op de begroetingscocktail onthaald met champagne en kaviaar. Het was ten slotte echt feest want Grundig Benelux vierde zijn 25-jarig jubileum, en daarvoor waren de eigen dealers met hun partners uitgenodigd. Als eerste las de enthousiaste importeur Sieverding een telegram voor van Max Grundig, met een gelukwens vanuit het Kremlin waar hij zojuist goede zaken had gedaan met premier Kosygin. De reis kon beginnen en het schip draaide met een loeiende stoomsirene uit de baai van Cannes.

Ik zette koers naar de salon, waar eregast Godfried Bomans in een causerie zijn indrukken van de dag zou geven. En waarachtig, daar liep ik hem tegen het lijf. ‘Dag meneer Bomans, ik ben onderweg naar die causerie van u!’ Hijzelf uiteraard ook, maar hij was verdwaald. Hij had gehoord dat er veel mensen zeeziek waren geworden, maar hij had er zelf geen last van en ik evenmin.

En inderdaad, even later was het maar een stille bedoening in de salon. Op het podium voor de dansvloer was voor hem een tafeltje met microfoon klaargezet, hij begon wat onwennig zijn eerste korte verhaaltje, enigszins bezorgd om zoveel zeezieken. Maar toen een stoel op eigen initiatief over de dansvloer ging schuiven, brak het zonnetje toch door. Hij had zich goed geprepareerd. ‘Dames en heren, we gaan een unieke reis maken langs de bakermat van onze beschaving. U ziet het geboortehuis van uw ouders. Hier ligt de oorsprong van het christendom, en dat is in ons bloed gaan zitten. Zelfs de meest fervente atheïst draagt het in zich.’

Ochtendgymnastiek

De volgende dag was het rustig, stralend weer, en begon met de ochtendgymnastiek onder leiding van Jef Burm, de spelleider van de BRT. Het werd een volle dag op zee, onderweg naar Tunis. De verplichte oefening op het sloependek, een duik in het zwembad en een halfuur in de scherpe zon, een simultaanpartij schaak met grootmeester Bomans die ik gelukkig niet eens verloor, de muzikale omlijsting van de diners met de andere eregast Theo Wijnen aan de vleugel, het sfeervolle galadiner met geflambeerde kreeft en de kennismaking met de pluche discotheek helemaal in de ‘Pont taverne’. Diep in de kelder dus, ver onder de waterlijn.

Vlak voordat de zon zou ondergaan, liep ik naar het zonnedek. Die kans wilde ik niet missen, een pracht van een zonsondergang boven zee, dat moest je toch beleven. Ik was de enige die over de reling leunde, maar korte tijd later kwam Bomans ook, hij kwam vlak naast me staan. Even een aarzeling of we een praatje zouden aanknopen. Maar het uitzicht was te mooi en we stonden er enige tijd stilletjes van te genieten.

Carthago

De volgende ochtend vroeg opstaan, want Tunis kwam in zicht. Op het programma stond een excursie naar de puinhopen van Carthago. Gesticht door de Feniciërs, aan wie we ons alfabet te danken hebben, en weggevaagd door de Romeinen nadat Hannibal er een gewoonte van had gemaakt elke redevoering af te sluiten met de gevleugelde woorden ‘En voor de rest meen ik, mijne heren, dat Carthago verwoest moet worden’. Het puin dat we te zien kregen was niet eens van Carthago, maar van de stad die de Romeinen daarop gesticht hadden na eerst zelfs zout op de aarde gestrooid te hebben.

’s Avonds stelde Bomans dat de Europese beschaving drie wortels heeft: ‘Jeruzalem dat ons een levensbeschouwing heeft gegeven; Athene, het Helleense denken, het kritische overdenken van de problemen en Rome, het juridische denken, het efficiënt denken en handelen. Maar als één van deze drie pijlers overheerst, treedt er een decadentie in. Momenteel lijkt de derde in opmars.’

De rol van bomen

Tripoli was de volgende bestemming, met eerst een vrije dag om te shoppen in de shouks. Vreemd, die smalle straatjes met open winkels in donkere gaten. En onwennig, dat je bij het kopen van een houten kameeltje moest afdingen … De volgende dag was er een excursie naar Leptis Magna, met zijn hoge pilaren, bekend uit de James Bondfilm, waar die reus met at stalen gebit stevig wordt aangepakt door Roger Moore. Ook toen was het gebied al ingericht voor de opname van speelfilms, inclusief grote houten namaak-bouwsels.

Bomans die avond: ‘een beschaving begint met het planten van bomen en houdt op met het rooien daarvan. Bomen hebben wortels die het zand bij elkaar houden, en de Europeanen hebben de rol van bomen veel te laat begrepen. De catastrofe die Noord-Afrika heeft getroffen is zand. Dit is trouwens voor de huidige archeologen een zegen, want ze hoeven maar te graven en er komen souvenirs te voorschijn.’

De binnenkomst in de haven van La Valetta op malta was sprookjesachtig. Eenmaal aan land bleek het een gloeiend heet eiland te zijn met een golfbaan die geheel bedekt was met bruin-verbrande graspollen. Hier en daar waren enkele verdorde struikjes te zien. We vielen met onze neus in een felle verkiezingscampagne die Dom Mintoff zou winnen.

Les parapluies de Cherbourg

Wat was het heerlijk terug op het schip, in de frisse koelte van de zee. De stemming aan boord was uitstekend. Er werden contacten gelegd, zaken gedaan, verhalen verteld en ’s avonds werd om acht uur onder een glas wijn genoten van de causerie van Bomans die steeds grappiger werd. ‘Dames en heren, wat we deze dagen in feite hebben gezien is zand, stof en stenen, en daarin zijn we rondgeleid door een gids met een toeter waaruit hij nog meer puin verstrekte!’

Met enkele leeftijdsgenoten stond ik aan de ingang van de zaal, met de feestelijke galm van Bomans’ causerie op de achtergrond lachten we wat. Na afloop konden we dansen met het orkest van Marc Viette, die de tonen van Les parapluies de Cherbourg inzette.

Het bezoek aan Taormina op Sicilië was schitterend met overal kleurrijke bloemen langs trapsgewijs omhooglopende straatjes, witte huisjes, een strakblauwe hemel en de Etna op de achtergrond. Een ideaal plaatsje om souvenirs te bekijken en te kopen. De Mermoz was intussen verder gegaan naar Messina, daar was alles groter en daarom stonden al meteen drommen taxi’s langs de boot. Met een reisgenoot besloot ik ’s middags toch maar wat te gaan lopen, wie weet waar je anders terechtkwam.

De rol van de Vlamingen

We waren van tevoren al gewaarschuwd, Bomans had het zelfs over een speciale school voor zakkenrollers, maar niettemin werd een dame van haar handtas vol met Belgische franken beroofd. Er werd een collecte gehouden om wat van haar verlies goed te maken.

Het gezelschap, dat uit de Beneluxlanden afkomstig was, was voornamelijk Nederlandstalig met enkele Franstaligen. Bomans brak een lans voor de Vlamingen die zich op de scheidslijn van het Nederlands/Franse taalgebied staande moesten houden. ‘De Hollanders onderschatten de rol van de Vlamingen. U bent het, die voor het behoud van onze taal de kastanjes uit het vuur haalt.’

Uiteraard viel dat bijzonder in de smaak bij onze zuiderburen. Bomans vertelde dat hij de volgende week met lede ogen tegemoet zag. Hij had zich laten strikken om voor een radioprogramma een hele week lang op een eiland, Schiermonnikoog, te gaan zitten. Na de luxe van deze week was dat toch niet zo’n gunstig vooruitzicht …

Auteur: Emil Backerra, De Cultuurbarbaar, jaargang 6, nr. 5, december 1996   

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0