Den Haag – de Korte en de Lange Poten

Al in 1392 was er sprake van een ‘Potenstraet’, een zandwandelpad met aan weerszijden wilgenbomen tussen het in het kort daarvoor gegraven Spoye, een gracht, en het Haagse Bos.

Waar het Haagse Bos een natuurlijk bos is, waren de wilgen geplant, gepoot, vandaar de straatnaam. Toen de Herengracht en de Pauwengracht gegraven werden (1616), waardoor schepen dit deel van de stad konden bereiken, werden de huizen gebouwd langs de poten. Hier staan de smalste huizen van de stad. Sterker nog, we vinden langs de Korte Poten het allersmalste huisje van Den Haag.

Ook het Bleyenburg, genoemd naar een grootgrondbezitter die in deze buurt woonde, was oorspronkelijk een gracht. Handelsverkeer over land tussen Leiden – en verder – en Loosduinen / Westland kon gebruik maken van de volgende route door Den Haag: Herengracht, Korte en Lange Poten, Spuistraat, Vlamingstraat, Laan, Jan Hendrik straatje, Westeinde. Een alternatief was: Korte Voorhout, Hoge Nieuwstraat, Heulstraat, Noordeinde, Hoogstraat, Nieuwstraat, Vlamingstraat, Laan enz. Dat traject had echter als nadeel dat het Korte Voorhout  een chique woonstraat was en dat er in de Hoge Nieuwstraat koetshuizen ware, waar ‘geparkeerd’ werd, met veel bochten in het traject.

Heren van Stand

De eerstgenoemde route was daarmee favoriet. Dat had ook gevolgen voor de Herengracht. Aan de ene kant van die gracht was de kade breed en woonden Heren van Stand in prachtige herenhuizen, aan de andere kant van de gracht was de kade smal en stonden kleinere huizen van ambachtslieden.

Het is niet zo verwonderlijk dat deze route langzaam uitgroeide tot de aorta van het Haagse winkelgebied. Tussen 1850 en 1900 kwamen hier steeds meer winkels. Op de hoeken van de Korte Poten kwamen bijzondere en opvallende gebouwen. Het pand op de hoek Korte Poten / Bleyenburg uit 1920 is ontworpen door de beroemde architect A.J. Kropholler. In 1971 werd het een autovrije wandelpromenade. Omstreeks 2000 werd de bestrating verfraaid. Thans zijn het gezellige winkelstraten. Rustiger dan de Spuistraat en de Vlamingstraat, maar dat ligt niet aan het aanbod. De Korte Poten heeft hele leuke winkels. Je vindt, bij de Koediefstraat, onder andere een Weense Koffie Salon met heerlijk gebak. Lekker ouderwets! En verder een museumwinkel, mooie meubel- en kledingzaken, een schitterende Jugendstil apotheek en nog veel meer.

Sassen

De Lange Poten wordt gedomineerd door het voormalige Paleis van Justitie en het voormalige Hotel Central, thans onderdeel van Nieuwspoort en het Tweede Kamercomplex. Het Hotel Central werd in 1887 gebouwd in dezelfde neo-renaissance stijl als het Paleis van Justitie. Het was het mooiste hotel van de stad, met een bijzondere centrale hal in de stijl van de Passage.

In de overgangsperiode van Jugendstil en Art Deco – in 1915 – is het hotel afgebroken en herbouwd. In de jaren ’90 verhuisde het naar het Spui als Pullman Hotel Central. Thans heet het Hotel Mercure. Een door het personeel geschonken gedenksteen uit het oude hotel hangt nu in het Mercure Hotel. Onder de tekening van het Grand Hotel Central op deze gedenksteen is de oude passage van het oorspronkelijke hotel nog te zien. Op deze steen staan de jaartallen 1907 en 1932 en de naam van een zekere heer Sassen. Waarschijnlijk heeft hij 25 jaar voor het hotel gewerkt.

Wat goed te zien is, is dat de huidige gevel, ontdaan van alle franje, hopeloos saai is in vergelijking met het origineel. Toch jammer dat dit pand met zo weinig liefde is behandeld. Vooral de extra etage die er op gezet is, lijkt nergens op. Schandalig eigenlijk. Neem een voorbeeld aan de vele eigenaren van monumentale panden in de stad die er voor kiezen om hun eigendom in fraaie stijl te restaureren. Hang in het geval van dit voormalige hotel de schitterende lampen terug. Her stel de oorspronkelijke dakconstructie, of gebruik in ieder geval materiaal dat bij het pand past. Nu is het allemaal ‘te goedkoop’ voor woorden.

Bioscoop

De gemeente heeft in 2009 van de Lange Poten – net als eerder van de Korte Poten – een voetgangersgebied gemaakt. Het ziet er heel mooi uit. De overzijde heeft enkele leuke winkels, zoals The American Bookstore en enkele eetgelegenheden. Slechts weinigen weten dat hier ooit een bioscoop geweest is, het Centraal Theater. De opvallende beige gevel, met gezichtjes en een harp in de top, bestaat nog. Er zit nu een meubelzaak in het pand. In 1979 waren er – na een brand in 1977 – plannen om het pand te slopen en plaats te laten maken voor een parkeergarage. Gelukkig is gekozen voor een garage onder het Plein.

Wie de voormalige bioscoop kort na de middag goed bekijkt als de eerste zonnestralen over de muur kruipen kan een voor een de – helaas vrijwel geheel weggebeitelde – letters van ‘Centraal Theater’ zien verschijnen. Een bijzonder fraai gezicht.