Zalmvisserij - Postkantoor (Ammerstol)

Al sinds de Middeleeuwen stond een groot deel van het leven in Ammerstol en omgeving in het teken van de zalmvisserij. Naast het daadwerkelijke visserswerk waren veel mensen betrokken bij het roken van de zalm en bij de handel in zalm. Zeker in dat laatste geval was een goed functionerende postdienst essentieel.

Één van de vele inwoners van Ammerstol die hun geld verdienden met de zalmvisserij was Willem Anthony Luyten. In het jaar dat Willem Anthony in Lekkerkerk werd geboren verkeerde Europa middenin de Napoleontische oorlogen, en ook in Nederland was de onzekerheid groot. Zijn ouders Lucas Luyten en Jacomijntje Dogterom waren na hun huwelijk in 1800 uit Krimpen aan de Lek vertrokken en hadden in Lekkerkerk een nieuw thuis gevonden. Lucas was zijn leven lang werkzaam in de zalmvisserijen – een veelvoorkomend beroep in de dorpen langs de Lek.

Willem Anthony trad al vroeg in de voetsporen van zijn vader en werkte zich op tot eigenaar van een zalmrokerij en zalmhandel, pachter van zalmvisserijen en landeigenaar. Hij trouwde in 1834 met zijn volle nicht, Beeligje Dogterom. Samen kregen zij vijf kinderen. Hun kleindochter hield goede herinneringen over aan de jaren dat zij bij Willem Anthony en Beeligje in ‘De Hofstee’ woonde. Willem Anthony nam haar geregeld mee als hij met paard en wagen op bezoek ging bij de visserijen. Vaak kreeg zij de teugels in handen: het paard 'kon alleen de weg naar huis wel vinden'.

Willem Anthony stond in Lekkerkerk goed bekend: hij was er diaken van de Nederlands Hervormde Kerk en was een betrokken lid van de gemeenschap. In de grafrede die zijn vrienden bij zijn begrafenis in 1887 aan hem opdroegen, merkten zij daarom op: 'Menigmaal was hij de baanbreker, de man die het spoor zocht, die het eerst met verouderde traditien brak om nieuwe wegen van vooruitgang op te zoeken of aanwees'.

Bloeiende handel

In de 18e en 19e eeuw kende de zalmvisserij een bloeiperiode. De handel in zalmen was van groot belang voor de lokale economie, maar de zalmen werden niet alleen in de Krimpenerwaard verkocht. Handelaren leverden de zalmen uit de Lek af bij klanten in binnen- en buitenland. Vanwege deze handel was het van groot belang om snelle en betrouwbare communicatie te hebben met klanten en medewerkers.

In 1901 werd aan de Lekdijk in Ammerstol een postkantoor gebouwd dat in verhouding tot de rest van het dorp enorm groot was. Een team van zes mensen verzorgde in het postkantoor de post en het telegraaf- en telefoonverkeer van en naar Ammerstol. In het gebouw was ook een bank gevestigd. De zalmhandelaren verzonden er grote aantallen telegrammen met hun prijzenlijsten, en ontvingen er hun bestellingen.

Toen de zalmvisserijen in de vroege 20e eeuw in de problemen kwamen, werd het ook op het postkantoor rustiger. Het aantal zalmen liep flink terug, en binnen enkele jaren kwam er een einde aan een ooit zo actieve industrie. Het postkantoor is tegenwoordig een woonhuis, en wordt niet meer voor publieke doeleinden gebruikt.

Object Streekmuseum Krimpenerwaard (afbeelding 2 en 3): 'Portretten Luyten Dogterom'

Portret van Willem Anthony Luyten, die leefde van 17 juli 1808 tot 26 januari 1887 en van zijn vrouw Beeligje Dogterom, die leefde van 14 april 1807 tot 7 maart 1874.