Bijzondere musea – Museum Meermanno | Huis van het Boek

Het museum Meermanno ligt op een mooie plek aan de deftige Haagse Prinsessegracht. Niet alleen de buitenkant is het aanzien waard, ook het interieur is heel fraai. Het pand is een oud herenhuis uit 1712 en is rond 1875 tot museum verbouwd en sindsdien nog maar weinig aangepast.

Daarmee is het een van de oudste museale inrichtingen in Nederland. Tevens moet de schitterende tuin vermeld worden, die mooi aansluit bij de achtergevel van het pand. Het museum herbergt een schat aan kostbare en soms oogverblindend mooie boeken.

Egyptische oudheden

Niet alleen boeken zijn er te vinden. Ook zijn er verzamelingen Egyptische, Griekse en Romeinse oudheden, munten, familieportretten en laat-middeleeuwse Italiaanse schilderkunst. De handbibliotheek bevat werken over de geschiedenis van het boek, de vervaardiging van letters, vormgeving en boekillustraties.

De collecties van het Museum Meermanno Westreenianum / Museum van het Boek blijkens zich grotendeels in depot te bevinden, maar worden wel zo veel mogelijk in wisseltentoonstellingen getoond. De in het verschiet liggende uitbreiding van het museum komt dan ook als geroepen. Na een rondgang door het museum, vuur ik mijn vragen af op de directeur, Ton Brandenbarg en zijn medewerker Luc Pruyn.

Hoe komt het museum aan de twee namen?

‘De laatste bewoner van het huis was Baron van Westreenen van Tiellandt, de stichter van het museum. Toen hij in 1848 overleed, liet hij alle verzamelingen die hij in een periode van meer dan een halve eeuw met ontembare verzamellust bijeengebracht had na aan de Staat der Nederlanden met de voorwaarde dat zijn gehele nalatenschap in zijn woonhuis aan de Prinsessegracht als museum zou worden bewaard.

Zijn collecties bestonden naast handschriften en gedrukte boeken ook uit onder meer oudheden, munten, penningen, prenten en schilderijen. De verzameling oudheden werd door hem aangelegd om een beeld te kunnen geven van de beschavingen die de grondslag vormen van onze cultuur.’

Johan Meerman

‘Met name verzamelde hij Egyptische voorwerpen die een indruk geven van het schrift en de kunst van ongeveer 2000 voor Chr. tot de Grieks-Romeinse tijd. Van Westreenen kocht ook delen van de collectie op van Johan Meerman, die verspreid raakte over de bibliotheken in Europa. De gemeente Den Haag weigerde deze collectie, die voornamelijk uit handschriften en (oude) boeken bestond, als legaat te aanvaarden.

Uit eerbetoon aan de collectie van een verwante verzamelaar werd de naam Meerman aan de museumnaam toegevoegd. Het Museum van het Boek, dat in 1960 tot stand kwam, is een heel goede aanvulling op de collecties van Van Westreenen en de familie Meerman.

Deze laatste collecties zijn namelijk statisch: Van Westreenen had in zijn testament bepaald dat de collecties niet mochten worden aangevuld. De collectie van het Museum van het Boek is dynamisch: de collectie wordt voortdurend uitgebreid.’

Kunnen jullie wat bijzonderheden over de collectie vertellen?

‘Het museum bezit een verzameling van 339 handgeschreven boeken, waaronder een groot aantal middeleeuwse. Ze genieten een grote reputatie, die te danken is aan hun rijke versiering met miniaturen.

Topstukken zijn onder meer de Rijmbijbel van Jacob van Maerlant en de schitterend geïllustreerde bijbel van Karel V, koning van Frankrijk, uit de 14e eeuw. Ook verdient de collectie oude gedrukte werken aandacht. Zo zijn er 15000 incunabelen, dat zijn boeken gedrukt voor 1500. Veel van de belangrijkste voorbeelden van vroege boekdrukkunst zijn aanwezig.’

Atlas van Blaeu

‘Maar ook de gedrukte boeken na 1500 zijn de moeite waard. We bezitten onder meer een zeer fraai handgekleurd exemplaar van de Atlas van Blaeu. Over de Egyptische oudheidkundige voorwerpen hebben we het al gehad. Verder is er een representatieve collectie Griekse vazen.

Van recenter datum zijn de middeleeuwse schilderijen die tevens dienen als achtergrond bij de boekenverzameling. De verzameling van het Museum van het Boek slaat vooral op de boek- en boekdrukkunst vanaf de 6e eeuw tot heden toe. De collectie ex libris, die pas verdubbeld is, en gelegenheidsgrafiek is met zijn 240.000 bladen de grootste in de wereld.’

Wordt het museum goed bezocht?

‘In 1994 waren er 14.000 bezoekers. Dat is voor een museum als het onze relatief veel. Gemiddeld zijn er rond de 10.000 bezoekers. De ‘gewone man’ zie je niet veel hier, hoewel we wel streven om een groter publiek te bereiken. Het zijn vooral de ‘liefhebbers’ van het boek en het handschrift die hier neerstrijken. We hebben een bloeiende vereniging ‘Vrienden van het Museum’. ‘

Organiseert het museum veel tijdelijke tentoonstellingen?

‘Het museum organiseert vijf tot tien tijdelijke tentoonstellingen per jaar. Een topper was ‘100 hoogtepunten uit de Koninklijke Bibliotheek’, die veel bezoekers heeft getrokken.’

Wat staat er op het programma?

‘7 juli opent de tentoonstelling over de boekverzorger en typograaf Jan van Krimpen. Eind september komt er een tentoonstelling over moderne kalligrafie en eind van het jaar worden de beestenboeken uit eigen collectie tentoongesteld. Volgend jaar is er een tentoonstelling over kennis en wetenschap tijdens Vermeer, in het kader van het Vermeerjaar.’

Is er ook een bibliotheek die de bezoekers kunnen raadplegen?

‘Jazeker. In de leeszaal is de handbibliotheek. Deze is opgezet zowel voor deskundigen als voor leken. Men vindt er handboeken uit binnen- en buitenland over de geschiedenis van boek- en drukkunst en een groot aantal publicaties over diverse uiterlijke aspecten van het boek, zoals druktechnieken, de geschiedenis van het boek en de toegepaste grafiek, boekbindkunst en het verzamelen en bewaren van boeken.’

Museum Meermanno / Huis van het Boek, Prinsessegracht 30, 2514 AP Den Haag Tel. 070-3462700

Openingstijden di t/m zo, 11.00 – 17.00 uur.

www.meermanno.nl

 

 

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0