Cultuur & Europa (42), Martine Swart
Een halve eeuw was Europa ontoegankelijk. Het zat letterlijk op slot. Met de val van de muur zijn de deuren opengegaan en is Europa langzaam op weg weer een te worden. Maar, wat is dat eigenlijk, ‘Europa’. Wat betekent het om ‘Europees’ te zijn?
Het heeft in ieder geval met beschaving te maken, met respect voor elkaar, en met tolerantie. Met vrijheid in economisch opzicht, maar vooral ook met vrijheid van ideeën. Als we willen samenleven in Europa moeten we elkaar leren kennen.
Dat kennismakingsproces kan heel goed beginnen bij kinderen; het is daarom verheugend dat een idee, ontstaan in de kelder van het Koninklijk Instituut voor de Tropen, tot zo’n groot multimediaal project is uitgegroeid. Een investering in de nieuwste generatie, omdat we zeggen: Europe for kids, please!
Met deze woorden opende Lejo Schenk, plaatvervangend hoofd van het Koninklijk Instituut voor de Tropen en directeur van het Tropenmuseum, de feestelijke presentatie van het project ‘Europe for Kids’.
Nieuwe buren voor de kids
Wie aan het Koninklijk Instituut voor de Tropen denkt, zal waarschijnlijk niet meteen aan Europa denken. In het majestueuze gebouw aan de Mauritskade in Amsterdam houdt men zich voornamelijk bezig met verre, exotische landen. Toch ontstond juist hier het idee een informatieproject te ontwikkelen over de 10 landen die op 1 mei zijn toegetreden tot de Europese Unie.
Met het project wilde het KIT, zich beroepende op haar functie van Bruggenbouwer tussen culturen, kinderen laten kennis maken met hun nieuwe buren in Europa. Samen met haar partners, het Europees Platform voor het Nederlandse onderwijs en de Wereldomroep, ontwikkelde ze het crossmediale project Europe for Kids!
Een interactieve website, tien tv-programma’s en een 10-delige boekenserie zijn de drie componenten van het unieke project dat werd mogelijk gemaakt met steun van de Europese commissie. De rijk geïllustreerde boeken uit de serie Op bezoek in … Europa vormen de basis van het project.
Verhaal van de bewoners van het land
Ze zijn gericht op kinderen van 10 tot 14 jaar en sluiten nauw aan op hun leefwereld. Aan ieder land is een boek gewijd, geschreven door lokale auteurs. De informatie in de boeken wordt in verschillende lagen aangeboden. De doorlopende tekst vertelt het verhaal van het land, onderverdeeld in een aantal hoofdstukken: geschiedenis, landschap, steden, vervoer, mensen, onderwijs, voedsel, economie, natuur en toerisme.
Daarnaast is een hoofdstuk gewijd aan specifieke kenmerken of specialiteiten van het betreffende land. De tekst is doorspekt met anekdotes, weetjes en verhaaltjes, aan geboden in afzonderlijke kaders of vormgegeven als kleine notitieblokvelletjes.
Af en toe komen de kinderen zelf aan het woord. Zij vertellen iets over hun leven of over een belevenis van dat moment. Zo wordt elk boek ook het verhaal van de bewoners van het land zelf.
Sterreporters
Bij de boeken is ook een docentenhandleiding ontwikkeld, te vinden op de homepage van website www.Europe4kids.nl. KIT ontwikkelde deze website in samenwerking met de Wereldomroep. Op de site kunnen kinderen een virtuele reis maken door de tien nieuwe EU-landen.
Ook kunnen ze er terecht voor achtergrondinformatie, een uitgebreide fotobank voor werkstukken, lokale recepten, een korte taalles en verhalen geschreven door zogenaamde ‘sterreporters’: Nederlandse en lokale kinderen woonachtig in de verschillende landen.
De televisieprogramma’s in het project worden uitgezonden door NOT / Schooltv. De serie draagt de titel Ik kom uit … In tien programma’s van elk 15 minuten geven steeds twee kinderen een rondleiding door hun land. Ze geven een kijkje in hun dagelijks leven en laten zien wat zij nu zo bijzonder vinden aan hun land.
Def Da Da
Om het project werkelijk een Europees karakter te geven, is er nauw samengewerkt met lokale ontwerpers, televisiemakers en auteurs. Een jaar lang werd er hard gewerkt om Europe for Kids! op tijd klaar te krijgen voor de start van het nieuwe schooljaar.
Op 22 september was het zover: toen werd het project officieel gelanceerd. En hoe, het was een groot feest in de marmeren hal van het Tropen Instituut in Amsterdam. Ceremoniemeester was niemand minder dan Def Da Da, de razend populaire rapper van VPRO’s Villa Achterwerk. Al rappend testte Def de Europa-kennis van de aanwezige gasten.
Samen met de kinderen van de basisschool de Achthoek, de Rijk Kramersschool en het Baken lyceum uit Almere verzon hij ter plekke een heuse Europa-rap.
Europarlementariërs
Hoogtepunt was de uitreiking van het project aan de drie kersverse Europarlementariërs Edith Mastenbroek (PvdA), Sophie in ’t Veld (D66) en Jeanine Plasschaert (VVD), die gezien hun jonge leeftijd de aangewezen personen zijn om het belang van een Europese eenheid te vertalen naar de leefwereld van kinderen.
Met een gracieuze druk op de knop lanceerden de dames de website en gaven daarmee het startsein voor de toeschouwers om de in de zaal uitgestalde projectonderdelen nog eens op eigen houtje te bekijken. Vooral de website deed het goed, via een webcam kon live worden gechat met Robin, sterreporter in Estland.
Belangrijkste vraag: ‘enneh … hoe is het weer nou daar in Estland? Robin: ‘… ’t regent.’ Het mooiste bewijs dat het leven van kinderen hier en dat van hun leeftijdsgenootjes elders in Europa niet zo gek veel van elkaar verschilt. De boeken in de serie ‘Op bezoek in Europa’ zijn te koop bij de erkende boekhandel in Nederland.
Stephan Lang, auteur van ‘Op bezoek in Hongarije’
‘Ik was vereerd toen ik gevraagd werd aan de kinderen een toelichting over mijn boek te geven. Het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) is natuurlijk een schitterend gebouw. Het is net de Opera van Boedapest. Als je de gezichten van de kinderen zag, zó nieuwsgierig waren ze. Ik vertelde ze hoe ik dertig jaar geleden van achter het IJzeren Gordijn naar het Westen vluchtte.
Dat Europa nu op zoek is naar Europeanen. En dat Europe for Kids bij die zoektocht een uniek medium is.’Op 48 grote pagina’s vertelt Lang over de Habsburgers, de Donau, Boedapest, de poesta, Liszt, de kubus van Rubik, paprika en goulash.
‘Als ik in Nederland voorlees uit mijn werk’ zegt de oorspronkelijk uit Transsylvanië – nu Roemenië – afkomstige Stephan Lang, ‘leg ik bij het tafeltje met boeken bij de ingang van de zaal altijd ook Op bezoek in Hongarije. Een belangstelling dat er voor is! En vooral van volwassenen.’
Het boek is inmiddels vertaald en uitgebracht in Engeland en Australië. Vertalingen komen er voorts in de andere talen van de EU-landen; een Deense vertaling is bijna gereed en vertalingen in het Chinees en Hebreeuws staan eraan te komen.
