Anatomisch theater

Voormalig anatomisch theater, dat in 1744 naar een ontwerp van J.A. Hustin op de hoek van de Kapucijnenvoer en de Minderbroedersstraat werd opgericht, als een gebouw op een achthoekige plattegrond, opgetrokken in baksteen met verwerking van zandhoudende kalksteen en bedekt met een gemansardeerd koepeldak (leien). De gevel vormt een uitgesproken harmonieus evenwicht door het afwisselende gebruik van horizontale en verticale architecturale elementen. Meer bepaald zorgen de hoekkettingen van zandsteen voor een sterk verticaliserende belijning, terwijl de doorgetrokken vensterdorpels en de geprofileerde bepleisterde daklijst ook voor een horizontale geleding zorgen. Het hoogteverschil dat de zandstenen plint aan de kant van de Minderbroedersstraat kenmerkt, komt overeen met de denivellatie van het terrein op die plaats. De steekboogvormige vensteropeningen zijn gevat in een platte bandomlijsting die is voorzien van een trapeziumvormige sluitsteen. In de onderbouw zijn de opmerkelijk kleine vensters blind en getralied, terwijl de ruime bovenvensters een metalen roedeverdeling hebben. In een van de zuidwestelijk georiënteerde traveeën is de kleine vensteropening met een hardstenen gevelsteen gedicht. Het hierop in twee talen aangebrachte opschrift verwijst naar het verblijf van Meunier in het gebouw: "DANS CET EDIFICE ELEVE EN 1744 PAR LE SAVANT DOCTEUR REGA A TRAVAILLE DE 1887 A 1895 LE GRAND SCULPTEUR CONSTANTIN MEUNIER / IN DIT GEBOUW OPGERICHT IN 1744 DOOR DEN GELEERDEN DOKTER REGA HEEFT DE GROOTE BEELDHOUWER CONSTANTIN MEUNIER GEWERKT VAN 1887 TOT 1895".

De bakstenen eenlaagse aanbouw onder een met roofing bedekt lessenaarsdak vertoont aan de straatzijde een zandstenen sokkel en twee voormalige kruiskozijnen; één van die ramen is ondertussen echter gedicht, het andere gevat in een deels vernieuwde omlijsting. Ter hoogte van de binnenplaats telt de gevel drie traveeën met dito vensteropeningen en een hoge zandstenen plint. De deur die toegang geeft tot de middengang van de aanbouw, zit gevat in een spiegelboogvormige en kwarthol geprofileerde omlijsting van hardsteen met imposten en neuten. De sluitsteen ervan is met een typisch Lodewijk XV-motief gedecoreerd.

Interieur. Even imposant als het exterieur van het voormalig amfitheater is de decoratieve en kleurrijke uitwerking van het interieur. De octogonale vorm van de centrale ruimte wordt benadrukt door de pilasterritmering die boven de plint is aangebracht. Opmerkelijk zijn de composiete bladkapitelen van de pilasters. De getoogde bovenvensters zijn gevat in een geprofileerde omlijsting met oren, neuten en een met bladwerk gedecoreerde sleutel. Een mooi bewaard voorbeeld van 18de-eeuws stucwerk vormt het achtzijdige koepelgewelf, dat is voorzien van brede, ingediepte ribben die met rocaillemotieven zijn versierd en naar het midden toe uitlopen op gevarieerde voluut- en acanthusbladconsoles. In de gewelfvlakken rondom het centrale medaillon zijn de trapeziumvormige panelen uitgewerkt met sierlijke rocaillemotieven en fijne lijstprofielen. De koepel zelf rust op een hoofdgestel met een brede, gelede kroonlijst en kordons. Het originele meubilair, dat moet hebben bestaan uit houten banken die trapsgewijs rondom een ovale of ronde ruimte waren gebouwd, is in de loop der tijd verloren gegaan. Al naargelang de verschillende functies die het bouwwerk na 1877 vervulde, werd de aankleding ervan eveneens aangepast.
In 1887 werden aan het anatomisch theater onderhouds- en restauratiewerken uitgevoerd: vernieuwing van dakgebinte en -bedekking en restauratie van het stucwerk. Van werken na 1887 ontbreekt elk spoor in de archieven. Wel blijkt uit een nota van R.M. Lemaire dat een grondige restauratie van het gebouw was gepland in 1971. Deze werken zijn echter nooit verwezenlijkt.

Het voormalig anatomisch theater werd als monument beschermd in 1999.