De wereld van de Haagse kunstenaar, 63 - Nicole Verhalle

Nicole Verhalle schildert de gedroomde ruimte. In aquarellen vult ze in een volstrekt eigen stijl het beeldvlak met vlekken en ovale lichamen. In grotere werken in ei-tempera nemen grillige lijnen en beweeglijke vormen je mee de geschilderde voorstelling in.

Ik bezoek haar in haar woonhuis in een mooie groene buurt aan de rand van de stad. Buiten op het plaatsje lopen mooie roodbruine kippen. Hun eieren spelen een belangrijke rol in haar werk als grondstof voor de pigmenten. Die maakt ze met behulp van ei-tempera. Nicole: Het liefst gebruik ik verse eieren. Dat is beter voor de elasticiteit van de verf. De kippen zijn van mijn dochter. Het waren hele zielige kippen.” Van die zieligheid is nu niets meer van te zien. Parmantig pikken ze af en toe iets op van de grond.

Associatief

In de benedenkamer en de voorkamer hangen en staan een aantal van haar werken. Er hangt ook een schilderij van Siet Zuyderland, die op zijn manier de gedroomde ruimte vormgeeft. Verhalle voelt zich met zijn werk verwant en heeft met hem geëxposeerd. Zuyderland, is een liefhebber van gedichten. Dat geldt evenzeer voor Verhalle. Sommige werken zouden er niet geweest zijn zonder een bepaald gedicht.

Verhalle: “Om los te komen van het dagelijkse begin ik iets te lezen, ik zoek  parallellen. Ik herken een waarheid over het bestaande. Dat kan ook een associatieve waarheid zijn. Ik onderzoek het in het visuele vlak. Dan kan blijken dat het om een illusie van waarheid ging. Het schilderij gaat verder dan alleen de realiteit. ” Dichters die ze regelmatig leest zijn J.C. Bloem, Bernlef (een vriend van Zuyderland), Szymborska en Ungaretti.   

Ruimte en landschap

Ruimte en landschap, daar begint het bij Verhalle mee. Maar in die ruimte wil ze diepte in en het liefst ook de kijker daarin meenemen. Wat dat betreft zit ze op dezelfde lijn als de Italiaanse schilder Lucio Fontana, die het Spazionalismo ontwikkelde om meer ruimte te creëren in een schilderij. Het landschap wordt bij Verhalle verbonden met het menselijke innerlijk.

In het schilderij ‘Noorderlicht’ dat in de kamer staat valt een hoekige vorm op. In vroeger schilderwerk komt dit terug als rudimentair huis. Verhalle: “Een archetype huis, een schuilplaats, een mensennestje. Een hut, open, vatbaar voor de wind. Dan staat het geborgen zijn op de tocht.”

Vormentaal

Maar vaker is er joie de vivre, positieve visioenen te zien. “Ik kom oorspronkelijk uit Limburg, schilderen is een bepaald gegeven virtuoos vastleggen.  De penseelstreek mag dansen." Sommige schilderijen zijn complex en volledig doorwerkt. Andere zijn in minder handelingen klaar. Een paar jaar geleden maakte ze heldere aquarellen. Een donkere vorm kwam regelmatig terug. Ze werden in 2012 in Florence geëxposeerd in La Rotonda Barbetti.  En in 2014 in het literaire café Giubbe Rosse.

De curator, Daniella Pronesti, merkte daarover toen het volgende op: “Nicole stelt globe vormen voor, chromatische volumes die in de ruimte dwalen, ofwel aan het oppervlak drijven, die zweven, op of over elkaar schuiven, elkaar raken, maar in geen geval zich met elkaar vermengen. Wat zijn dit voor koninkrijkjes, voor parallelle werelden? (..) De overwegend briljante tonen lijken een positief visioen te willen brengen van het leven, ook al duidt de aanwezigheid van donkere zwarte punten op een andere visie.”

Gedichten en taal  (of: inspiratie)

J.C. Bloem, de dichter, schreef de volgende zin ‘De grond zwelt naar de lucht als een verlangen’. De dichter maakt onderscheid tussen het aardse en het hemelse. Verhalle: “De  aarde verkrijgt hier een menselijke karakter/menselijke trekken."

We gaan naar boven, de zolder, waar haar atelier zich bevindt. Bovenaan zijn twee grote opgebolde ramen die in ruime mate licht doorlaten. Er staan twee grote werken tegen de muur en een aantal kleinere. Een groot werk waar ze aan bezig is heeft de titel ‘Kobalt & Absinth’ met verschillende witte, groene en blauwe kleuren. Aan de andere kant staat ‘Into the Wild (garden)’, met veel groen, roestrood en een enorme beweging  in het schilderij. Die beweging zit ook in recente werken als ‘Opus’ en ‘Fuga’. “Fuga betekent vlucht, ontsnapping. Een Fuga van Bach ontwikkelt zich uit een enkele kern die, schijnbaar improviserend, uitwaaiert in noten die allemaal zowel melodie als begeleiding zijn, zowel voor- als achtergrond, zowel thema als overgang. Een goed abstract schilderij zou te lezen moeten zijn als een partituur.” (Dimitri Verhulst)

Eigen verf

Grote werken begint ze op de grond. De kleinere op een tafel die niet zo groot is. Ze opent de kast en ik zie een regenboog aan kleurpoeders, waaronder Pruisisch en kobalt blauw, Karmijn Rood,  Smaragd  groen. Sommige pigmenten zijn heel kostbaar. Ze maakt haar eigen verf,  ze is dan nadrukkelijk met kleur bezig. Een ritueel karwei van een kwartier. Eerst ei mengen met lijnolie – de pot met vers ei staat in de winter buiten het raam in de dakgoot – en vervolgens mengt ze de heldere kleuren in de ei-emulsie.

Ze gooit niks weg. Met wat ze over heeft gaat ze opnieuw mee in de weer in schetsboeken. Eventueel gaat ze over een eerdere schets heen. Tabula Rasa. Zoeken, veranderen, vinden.  Als ze werkt heeft ze muziek aan staan, uitsluitend klassieke muziek.

Nicole Verhalle studeerde aan de Academie voor Beeldende Vorming te Amsterdam. Ze vond een atelier in Den Haag, in een voormalig klaslokaal, daarna een grote ruimte boven Theater De Vaillant, en kon uiteindelijk een welhaast ideale ruimte op de zolder van haar nieuwe huis realiseren.

Ze exposeert regelmatig, recent in Theater Heerlen, in galerie Kapberg in Egmond aan de Hoef, in Kranenburgh in het Noord-Hollandse bergen, waar ze lid is van Kunstenaars Centrum Bergen, en binnenkort in Kunsthuis De Bakkerij in Bergen Limburg.

Waar ik mee bezig ben

Tot slot, gevraagd naar een mooie filosofische afsluiting, citeert ze twee dichters: Tapijt van Guiseppe Ungaretti en  Waar ik mee bezig ben van J. Bernlef.

Tapijt

Elke kleur breidt zich uit en vlijt zich

in andere kleuren

om eenzamer te zijn als je er naar kijkt   (per essere piu solo se lo guardi)

Waar ik mee bezig ben

Het verschil in geur tussen

water en ijs op een vierkante

millimeter en in de schaduw

van een kinderpink

zo licht te bewaren dat het bijna

meteen vergeten als herinnering

in zichzelf verdwijnt

wat dan overblijft.

Afbeeldingen: 1) Kobalt & Absinth, 205 x 180 cm, 2017, 2) Fuga, 60 x 50cm, 2016, 3) Opus, 60 x 60 cm, 2016, 4) Into the wild (garden), 2016, 5) A smooth sea never made a skilled sailor, 150 x 100 cm,  2015, 6) Vitaliteit, 120 x 150cm, 2014, 7) Oorsprong, 75 x 90 cm, 2014, 8) Papaver, 50 x 70 cm, 2014, 9) Jackson, 70 x 90 cm, 10)  Nicole Verhalle in Atelier, 11) Aquarel, 12) Balans, 13) Hondje van Bacon, 34 x 26 cm, aquarel, 14) Aquarel 

http://nicoleverhalle.nl/                                                                 https://bit.ly/2EE3NeL