Nationaal Park De Biesbosch
De Hollandse Biesbosch is een natuurgebied tussen de rivieren de Nieuwe Merwede en de Beneden-Merwede en maakt samen met de Brabantse Biesbosch deel uit van het Nationaal Park De Biesbosch.
De Biesbosch vlakbij Dordrecht is een belangrijk zoetwatergetijdengebied. Dat betekent dat het land regelmatig onder water loopt en dat je het beste met een boot of kano door dit prachtig gebied kan peddelen. Er zijn verschillende flora en fauna te vinden en misschien kom je wel een bever tegen!
Varen, fietsen, wandelen
In De Biesbosch is er van alles te beleven! Gratis en voor niets geniet je er van de prachtige natuur die het gebied rijk is, maar voor een écht avontuur ga je actief op pad. Beleef De Biesbosch vanaf het water, ga (met een gespecialiseerde gids of boswachter) op een wandeltocht, spot vogels voor dag en dauw, ga vliegvissen met vrienden, overnacht in een griendwerkershut midden in de natuur, maak een kanotocht met romantische picknick aan het water of fiets over de onverharde paden en geniet van het ruige landschap met de wind in je haren. Hieronder lees je meer over wat er allemaal te doen is in De Biesbosch, voor de échte ‘Biesboschbelevenis’!
Natuur en landschappen
Het zoetwatergetijdengebied van De Biesbosch is een zeldzaam fenomeen. ‘Op en neer gaand’ zoet water is op wereldschaal uniek! Hoe dit toch kan? Lees hieronder meer over de natuur en landschappen van De Biesbosch.
Verbinding met de zee
Ondanks de Deltawerken is er in de Sliedrechtse Biesbosch nog steeds zo’n 70 tot 80 centimeter getijdenverschil. Want via de Nieuwe Waterweg staat de Sliedrechtse Biesbosch in open verbinding met de zee. Het opkomende water op zee stuwt de zoetwaterafvoer van de rivieren steeds zo’n 50 kilometer het rivierengebied op. Als het dan vervolgens op zee weer eb wordt, valt deze druk weg en stroomt het rivierwater weer weg.
Natte voeten
Een aanhoudende noordwesterstorm, waarbij het water opstuwt, zorgt voor aanmerkelijk hogere waterstanden in De Biesbosch. Op het Eiland van Dordrecht ervaren wandelaars op het Natuurpad tussen de Oost- en Zuidhaven dat regelmatig met als gevolg: natte voeten! Vooral in het voor- en najaar schiet het wandelpad langs knotwilgen nogal eens onder water. Het achterblijvende ‘veek’ (aanspoelsel) op de dijk van de Nieuwe Merwedeweg is hier de stille getuige van. Dit pad tussen de Oost- en Zuidhaven is hét praktijkvoorbeeld van ‘natuur bij de stad’ en ‘struinnatuur’: natuur en recreatie gaan hier hand in hand!
Historie
Tegenwoordig kennen we De Biesbosch vooral als natuur- en recreatiegebied. Dat was niet altijd het geval! Vroeger stonden arbeid en landbouw voor velen centraal in De Biesbosch.
Biezen snijden
De ‘oude’ Biesbosch voorzag vele mannen en vrouwen van werk en het gebied werd intensief gebruikt. Deze verschillende vormen van gebruik gingen min of meer gelijk op met de op- en aanslibbing van het gebied. In open water vestigen zich – na sedimentatie – de eerste planten: biezen. Het hele gebied dankt er zijn naam aan! Deze specifieke (manshoge) mattenbies werd commercieel geoogst en gebruikt voor de vervaardiging van stoelzittingen: wie kent het ambacht ‘stoelenmatten’ nog?! Tegenwoordig worden er in De Biesbosch geen biezen meer gesneden voor commercieel gebruik, maar hier en daar komt de mattenbies nog wel voor.
Riet snijden
Door opslibbing van het biezengors (de begroeide grond) raakte het land geschikt voor de groei van riet. Het riet uit De Biesbosch stond bekend om zijn lengte. Bossen van vier, vijf meter lang waren eerder regel dan uitzondering. Indrukwekkend! Elk voorjaar kleurden de rietgorzen bovendien botergeel, door de uitbundige bloei van spindotters (bloem). Net als biezen wordt er tegenwoordig commercieel ook geen riet meer gesneden in De Biesbosch.
Gras-, wei- en bouwland
Door de wisselende waterhuishouding (Deltawerken) van De Biesbosch lagen de rietgorzen hoger en droger. Ze begroeiden daardoor met ruigtekruiden zoals haagwinde, braam en het harig wilgenroosje. Een volgende stap in de omvorming van dit gebied was het rietgors omzetten naar (hak)griend: vochtige akkers. Percelen werden afgesloten en met behulp van duikers regelden ze de waterstanden van het gebied. Deze vochtige akkers vormden ze vervolgens om naar landbouwpercelen. Na het rooien en malen van de griendstoven werd de gewenste waterstand bereikt. Het gewonnen land werd gebruikt als gras-, wei- of bouwland. In de laatste jaren zijn er juist weer landbouwpolders verdwenen om ruimte te maken voor de rivier: een belangrijk aspect van natuurontwikkeling.
Griend hakken anno nu
Tot de afsluiting van het Haringvliet (1970) werden de buitendijkse grienden regelmatig gehakt. Het hout had allerlei functies: paaltjes voor in een weiland, hoephout, gereedschapsstelen en Gelders rijshout. Sommige griendwerkers hakten wel dertig verschillende soorten gebruikshout! Tegenwoordig wordt er nog maar weinig griend gehakt: in totaal zo’n twintig hectare. Op die hakpercelen groeien elk voorjaar smeerwortel, bittere veldkers, look-zonder-look, fluitenkruid, bitterzoet en holpijp in de greppels.
Weelderige wilgenbossen
Door het verdwijnen van de griendcultuur veranderden hakstruiken in bomen en hakgrienden geleidelijk in weelderige wilgenbossen. Typisch voor De Biesbosch zijn die schots en scheef staande bomen. De horizon van De Biesbosch is daardoor zo’n 25 tot 30 meter ‘hoger’ komen te liggen. De eens zo massaal groeiende brandnetels worden nu plaatselijk volledig verdrongen door de reuzenbalsemien: een kruidachtige plant met roze en witte bloemen die wel 2.5 meter hoog wordt. Aan de randen van de wilgenbossen groeien soorten zoals berenklauw, grote klis, moeraskruiskruid, rivierkruiskruid en grote kattenstaart. Stuk voor stuk prachtige planten met kleurrijke bloemen. Niet geschikt om te snijden of hakken, maar des te meer om van te genieten tijdens je wandel-, fiets- of boottocht door De Biesbosch!
Dat is de geschiedenis van de ontwikkeling van het Biesboschgebied in een notendop. Ben je nieuwsgierig geworden en wil je meer weten? Bezoek eens één van de tentoonstellingen!
Tentoonstellingen
Natuurlijk is het hele Nationale Park eigenlijk een soort openluchtmuseum. Als aanvulling (en toelichting) op al het natuurschoon zijn er ook tentoonstellingen te zien in de bezoekerscentra in Dordrecht en Drimmelen én in het BiesboschMuseum Eiland in Werkendam. Hieronder meer informatie over de tentoonstellingen die momenteel te bezoeken zijn in de bezoekerscentra.
Biesboschcentrum Dordrecht
Een bezoek aan de Biesbosch begint bij een van de twee bezoekerscentra of het Biesbosch Museum. Als je bij het Biesboscentrum in Dordrecht bent, mag je de tentoonstellingen die daar te zien zijn niet overslaan! Leer meer over onze eigen ‘Hollandse jungle’ en luister naar de bijzondere verhalen.
De Biesbosch, een Hollandsche jungle
Dichter bij een ‘jungle ervaring’ dan in De Biesbosch kom je in Nederland niet! Deze tentoonstelling laat je dat zien aan de hand van uitleg over de flora en fauna van De Biesbosch. Ook de cultuurhistorie en het landschap komen aan bod. Ontdek de meest bijzondere Biesbosch highlights op een interactieve manier, aai een bevervacht en test tot slot je kennis (óf die van je vader of moeder!) met de Biesbosch-quiz. Deze tentoonstelling maakt duidelijk wat voor prachtige avonturen er te beleven zijn in De Biesbosch, een jungletocht in eigen land!
https://np-debiesbosch.nl/
