Floris V van Holland

Floris V was de laatste ‘Hollandse’ graaf van Holland en één van de belangrijkste Nederlandse leiders gedurende de Middeleeuwen. Hij was geliefd bij zijn volk, bouwde het Binnenhof en liet grote stukken land inpolderen. Zijn edelen waren minder blij met hem, wat Floris erg duur zou komen te staan.

De vader van Floris, graaf Willem II, was door West-Friese boeren afgeslacht net een paar maanden voordat hij keizer van het Heilige Roomse Rijk zou worden. Floris was toen nog maar net een jaar oud. Een groot deel van het graafschap van Floris stond in het teken van het wraken van de dood van zijn vader en het vinden van diens  lichaam. De West-Friese boeren wisten aanvankelijk niet dat ze de aankomende keizer hadden vermoord en hadden uit vrees voor represailles zijn lichaam verstopt.

Als eerste trok Floris ten strijde tegen de opstandige Kennemers. Nadat hij deze opstand de kop had ingedrukt richtte hij zijn pijlen op de Friezen. West-Friesland bracht hij in 1282 onder Hollandse heerschappij. Hij vond het lichaam van zijn vader begraven in een schuur. Het Friese kernland heeft hij nooit weten te veroveren.

De ‘keerlen god’

Floris groeide onder het gewone volk snel uit tot een populaire heerser. Naast zijn tactische capaciteiten tijdens zijn veldtochten was Floris ook politiek slim genoeg om zijn veroveringen te consolideren. De West-Friese boeren mochten hun oude privileges behouden en mochten zoveel mogelijk hun eigen gang gaan. De boeren in zijn graafschap noemden hem dan ook “de keerlen god”, oftewel de god van de boeren.

Naast zijn inspanningen voor de kleine boer, maakte Floris zich sterk voor het aanzien van het graafschap Holland als geheel. In navolging van de bouw van Westminster Hall in Londen liet hij in Den Haag het Binnenhof bouwen. Het bekende kasteel het Muiderslot is ook in zijn opdracht gebouwd. Hiernaast nam hij het initiatief om grote delen van Holland, dat toen nog meer uit water bestond dan uit land, in te polderen en geschikt te maken voor landbouw.

Haat en nijd

Zo populair als Floris was onder zijn ‘gewone’ onderdanen, zo verguisd was hij onder enkele vooraanstaande edelen. De tweede helft van de dertiende eeuw was al een moeilijke tijd voor de adel. Door de opkomst van de steden verloor de adel grond en macht. Veel edelen namen de populariteit van Floris onder het gewone dan ook niet in dank af.

De bom barstte nadat Floris betrokken raakte bij de strijd tussen de Engelse koning Eduard I en de Franse koning Filips IV.  Aanvankelijk steunde Floris de Engelse Eduard, maar toen deze steun niet langer in zijn belang bleek te zijn, melde hij zich als bondgenoot van de Franse koning. Eduard  voelde zich door Floris verraden en bedacht een plan om zich van hem te ontdoen. Met zijn hulp werd een complot gesmeed tussen de Hollandse edelen die Floris tijdens zijn bewind tegen zich in het harnas had gejaagd.

Complot

Eerder had Floris al de kastelen ingepikt van enkele vooraanstaande edelen en hun goederen verbeurd verklaard. De belangrijkste van deze edelen waren Gijsbrecht van Amstel, Gerard van Velsen en Herman van Woerden. De twee eerstgenoemden zijn later in toneelstukken van P.C. Hooft en Joost van den Vondel vereeuwigd. Zij stonden aan het hoofd van een complot waarbij binnen de kortste keren een groot aantal hoge en lagere edelen betrokken waren. Dat de snode plannen Floris nooit hebben bereikt voordat het te laat was, mag dan ook een wonder heten.

Watergraf

Nietsvermoedend kwam Floris in juni 1296 aan in Utrecht om zogenaamd een ruzie tussen twee edelen te beslechten. Tijdens een valkenjacht werd Floris echter gevangen genomen en opgesloten in het Muiderslot. Nadat Gooise boeren vernamen dat hun geliefde graaf gevangen was genomen, snelden ze naar het Muiderslot om Floris te bevrijden. Zijn ontvoerders wisten echter tijdig te ontkomen en probeerden met een geboeide Floris de achtervolgers te ontvluchten. Ze stuitten echter op een groep inwoners van Naarden en raakten in gevecht. In de hectiek probeerde Floris te ontkomen, maar belande in een sloot. Hier werd hij genadeloos afgeslacht door Gerard van Velsen en nog twee anderen. Hierdoor kwam hij bijna net zo aan zijn einde als zijn vader.

Na zijn dood werd hij opgevolgd door zijn zoon Jan I, die echter op 15-jarige leeftijd stierf. Hiermee kwam een einde aan het Hollandse Huis en ging de graventitel over naar de graaf van Henegouwen.  

Bijnaam / pseudoniem:
der keerlen god (god van de boeren), heer van Friesland, burchtenbouwer
Functie / titel:
Graaf van Holland en Zeeland
Geboorte- en sterfdatum:
24 juni 1254 / 27 juni 1296
Plaats geboorte:
Leiden
Plaats sterven:
Muiderberg
Sekse:
Man

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0