Een keizerlijk bal in Felix Meritis

Op dinsdag 22 oktober 1811 woonden keizer Napoleon en echtgenote Marie Louise een groot bal bij in Felix Meritis. Het feest was georganiseerd door de gemeente Amsterdam. Het keizerlijk paar verbleef twee weken in Amsterdam, als onderdeel van een reis door Holland.

In 1777 richtte Willem Writs het genootschap Felix Meritis (Gelukkig door Verdiensten) op. In 1787 werd de hierbij behorende ‘Tempel der Verlichting’, het gebouw Felix Meritis, gebouwd. Doel van het genootschap was drieledig: het bevorderen van de kennis en de deugd, het beoefenen van kunst en wetenschap en het stimuleren van de handel. Felix Meritis was een gebouw vol zoekers naar waarheden, met een ‘heilig’ geloof in de kracht van het verstand.

Begin 19e eeuw had Felix Meritis zich ontwikkeld tot het belangrijkste culturele middelpunt van Amsterdam. Ook in de Franse Tijd probeerde men de onafhankelijke geest, voortgekomen uit de Verlichting en Franse Revolutie, hoog te houden en hield men zich strikt afzijdig van de politiek. Koning Lodewijk Napoleon werd er in 1808 ontvangen en schonk het genootschap 41 kisten met afgietsels van antieke beeldhouwwerken. De koning wilde graag beschermheer worden. Dat werd hem echter geweigerd; honorair lid mocht hij zijn.

Noodbrug

Op dinsdag 22 oktober 1811 woonden keizer Napoleon en echtgenote Marie Louise er een bal bij. Het feest was georganiseerd door de gemeente, Felix Meritis bood alleen onderdak. Over de gracht was voor die gelegenheid een brede houten noodbrug gebouwd, zodat er voor het verwachte drukke rijtuigverkeer genoeg ruimte was. De keizer werd verwelkomd met een korte toespraak van de burgemeester. 

Smaakvol en geslaagd

De Amsterdammer Willem de Clercq (1795-1844) schreef in zijn dagboek: ‘Voor de ingang van de concertzaal hingen blauwe gordijnen met rood en geel geborduurd. Er was een kroonluchter opgehangen. De concertzaalwas gedrapeerd met blauwe zijde in de vorm van gordijnen. Daar tussen waren er 8 spiegels opgehangen. Bij binnenkomst zag je links en rechts een orkest. Aan het eind van de zaal, waar eerst altijd het orkest was, is nu een podium gemaakt en onder een rood afdak staan twee stoelen voor het keizerlijk paar. Links en rechts van deze stoelen zag men trofeeën met een wapenuitrusting uit de riddertijd. Het zag er prachtig uit. In de gehoorzaal (nu Zuilenzaal)waren de pilaren en de muren wit geschilderd met daarop wazige voorstellingen van orkest en instrumenten geschilderd. In rood en wit net als de gordijnen. De zaal zag er vrolijk uit. Het feest was smaakvol en geslaagd.’

Over de dag zelf schrijft hij: ‘Felix Meritis was verlicht voor het bezoek van het keizerlijk paar. De straten er naar toe waren afgesloten. De stoet was wederom indrukwekkend. Eerst zag men de Garde d’Honneur gevolgd door de koetsier, begeleid door huzaren en pages te paard die fakkels droegen en een escorte cavaleristen. Aan de overkant was het pand versierd als een tempel met de zon er bovenop. De Keizersgracht was verlicht door lampionnen van boom naar boom. De menigte op straat was ontelbaar.’

Geen danser

Charlotte de Sor reisde mee in het gevolg van Napoleon en heeft over het bal (in Napoleon in Holland en België, 1839) geschreven dat de keizer en keizerin en gevolg om tien uur aankwamen. Marie Louise opende het bal, ‘kort daarna werd overal gedanst en werd het feest allerlevendigst.’ Napoleon was geen liefhebber van dansen, het is onwaarschijnlijk dat hij zich in Felix Meritis aan een dans heeft gewaagd.

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0