De wereld van de Amsterdamse kunstenaar, 55 - Harrie Blommesteijn

‘Oh What a Paradise it Seems’ is de titel van de tentoonstelling met werk van de fotograaf Harrie Blommesteijn in de WM Gallery in Amsterdam. Is het paradijs wel een paradijs? In je dromen in ieder geval wel. Niet voor niks gaf Blommesteijn aan een boekje over zijn werk de titel ‘The world is as you dream it’.

Ik spreek Harrie Blommesteijn op de tentoonstelling in de galerie. Blommesteijn: “Er is veel meer dan we zien. We zien van alles, maar we filteren dingen uit. Mijn hond, een cocker spaniel, ziet andere dingen dan ik. De wereld bedriegt ons. Onder de oppervlakte der dingen is van alles te zien. Dat fascineert me.”   

Veelheid van realiteiten

De goochelarij is erop gebaseerd. Hij pakt een tandenstickersdoosje, vraagt me om er met mijn rechtervinger naar te wijzen. Ik doe het en het doosje is weg. Hij haalt het achter mijn linkeroor weer tevoorschijn. “Je focust je op die vinger, dan zie je andere dingen niet. Mijn hond Billie kan overal oranje ballen vinden, maar een zwart wapperend iets herkent hij niet en is voor hem angstaanjagend.”

“Er is niet één realiteit, maar een veelheid van realiteiten. Ieder van ons creëert een eigen wereld in de ‘kwantumsoep’ waarin we leven. Het betekent dat we niet alleen onze eigen wereld creëren, we creëren ook onze eigen bestemming. En de mensen om ons heen doen hetzelfde, hoewel niet alle dromen hetzelfde zijn.” Daarin passen zijn onscherpe, een beetje wazige foto’s.

“Het is een uitnodiging aan ons allemaal om een eigen realiteit te bouwen, om een glimp op te vangen van deze soep die we reconstrueren in een stabiel en gecontroleerd beeld." Het resultaat is een melancholisch beeld van lege locaties en landschappen, maar ook beelden die verband houden met de dromen van de mensheid.

Sjamaan

The world is as you dream it’ is de titel een boek van John Perkins waarin hij zijn ervaringen in het Amazone- en Andesgebied beschrijft. “Tijdens een tocht op een rivier komt hij een sjamaan tegen. Als ze praten over de wereld constateert de sjamaan dat de grote dromen van de mensheid: vrede, gezondheid, welvaart nog niet echt gerealiseerd zijn, sterker, wat je ziet is oorlog, armoede en vervuiling. De sjamaan pakt vervolgens een steen, gooit die in het water en vertelt Perkins die de kringetjes in het water bekijkt ‘Alles wat je doet veroorzaakt rimpels. De wereld staat soms in brand. Maar je kunt de wereld anders dromen, je kunt tot het inzicht komen dat je die zelf kunt veranderen.’”   

En hierin passen Blommesteijn’s beelden. “Je kunt je eigen sfeer maken, net zoals je dat doet met een impressionistisch schilderij. Ik maak foto’s als een schilder. Mensen hebben het vaak over ‘schilderijen’ als ze over mijn foto’s spreken.” Hij wijst naar de foto van het roze hert achter ons. Hoe kon hij zo dicht bij het hert komen? “Het beeld is echt, er is niets aan bewerkt. Ik kom regelmatig in België, daar is een hertenboerderij. Het hert stond in de verte in het roze licht van de onderstaande zon aan de rand van het bos. Ik heb ingezoomd en afgedrukt. Het geeft goed de hele sfeer van het moment weer.”

Pinhole camera

Harrie Blommesteijn heeft een designachtergrond. Hij studeerde een tijd Industriële Vormgeving bij Wim Crouwel op de TU Delft, stapte over naar grafische vormgeving op de Rietveld Academie en ontdekte daar de fotografie. “We hadden een goede fotografieleraar, Sjoerd Holsbergen, af en toe nam hij zijn leerlingen mee naar Frankrijk om te fotograferen. Holsbergen moest erom lachen toen hij ons studenten zozeer met technische zaken als type camera en lens bezig zag. ‘Je kunt je mooiste foto nemen met een pinhole camera’ zei hij dan. Dat is een camera zonder lens. Het hele negatief moest op de academie gebruikt worden, inclusief de zwarte randen. En bewerking was uit den boze. ‘Je maakt je foto niet in de doka, je maakt hem met je ogen en je camera op het moment zelf’. Niemand had in die tijd een Leica, veel te duur. Wel vaak een 6 x 6 Rolleicord.”

Sinds 1972 is hij fotograaf. Het was de analoge tijd, de meeste van zijn foto’s waren in zwart / wit en werden zelf afgedrukt.  In zijn huis had hij een doka. Toen al was hij bezig met het experimenteren met niet-scherpe foto’s. “Ik wilde een bepaalde sfeer scheppen, filmisch, dus bewoog ik de camera." Zie ook zijn site http://www.flowerstone.nl/ 

Jesse Owens

We draaien ons om en kijken naar de foto’s van de overblijfselen het Olympische Dorf van 1936 in Berlijn. De beelden zijn scherp maar wel soft, bijna alsof het oude analoge foto’s zijn. Je ziet onder andere de slaap- en badkamer van de hardloper Jesse Owens die vier gouden medailles haalde. “Hitler wilde hem geen hand geven omdat hij zwart was, is de mythe. Maar Hitler gaf niemand van de winnaars een hand om te voorkomen dat hij niet-Duitsers moest feliciteren. Owens voelde zich in Duitsland beter behandeld dan in Amerika, zijn beste vriend tijdens die Spelen was een Duitse atleet. Toen Owens terugkwam in Amerika werd hij niet door Roosevelt gefeliciteerd en moest met de bediendenlift naar de party die ter ere van hem gegeven werd in het Waldorf Astoria. Hij mocht niet met de personenlift."   

Sleutelwerk

Begin 2000, in 2002 gaat hij ook digitaal fotograferen. Op uitnodiging van een Amerikaanse vriendin gaat hij voor een half jaar naar Santa Cruz, aan de Amerikaanse westkust. Met zijn vrouw Birgitt Busz en zijn twee cocker spaniels John en Cheever, genoemd naar zijn favoriete schrijver die ook terugkomt in de titel van de huidige tentoonstelling.
Hij kocht een dure digitale camera, een Ricoh RR1. “Dat was een soort spionage camera. Ik had geen doka ter beschikking, maar het fotograferen met kleur ging digitaal heel makkelijk. Ik stapte definitief over, mijn Leica M6 heb ik nooit meer gebruikt.”

Toen maakte hij ook zijn sleutelwerken zoals  “For Hopper” en “Late Last Night”. “De camera bleek kleur heel mooi te pakken. De kleuren, met name blauw en groen waren heel anders dan je ogen het zien. Een van de foto’s  leek erg op Hopper’s werk, net zo melancholisch, en gaf ik de titel “For Hopper”. Het aardige was dat mensen zelf de associatie hadden, ook zonder die titel.”  
Het zijn inderdaad melancholische beelden, ook die met auto’s bij een benzinepomp met veel blauwe tinten en de titel “Late Last Night”.
Hij maakte het afgelopen jaar ook een filmpje over een dwarrelend blaadje dat wel eeuwig leek te blijven dwarrelen. “De natuur geeft ons kleine momenten van grote schoonheid, zoals de kunstenaar Andy Goldsworthy ons laat zien. Aan hem is dat filmpje dan ook opgedragen.” 

Hij ging op deze weg voort met soortgelijke foto’s in Brussel, Parijs en Venetië. Hij schreef overigens ook songteksten zoals  “Shapes that are strangers are revealed in the night” die het gevoel van zijn beelden vertolkten.
“Op een zeker moment weet je dat de camera ziet wat je oog niet ziet, Ik leerde het gedrag van de camera begrijpen en speelde er op in.”

Biënnale van Venetië

Hij kreeg een opdracht van Vredenburg in Utrecht om in deze stijl het Muziekcentrum vast te leggen. De foto’s werden in groot formaat in de buitenetalages getoond. “Een tijdje daarvoor had ik het idee opgevat om op de Biënnale van Venetië te hangen. Dat moet je je echt inbeelden dat dat ook gebeurt. Als je dat niet doet bereik je niks. Als je president van Amerika wil worden doe je hetzelfde, je zet in je kop vast ‘Ik word president’ en dan ben je al een eind op weg. Zo kwam ik inderdaad op de Biënnale van Venetië.” Hij laat me de foto zien, achterin zijn boek. Zo kwam hij ook op een metersgrote poster op de buitenmuur van het Rijksmuseum (met eronder geschreven: te zien in WM Gallery), bij de entree van het Palais de Tokyo en het Institut Néerlandais in Parijs.    

Het is een manier, althans in gedachten. “Een half jaar later gebeurde het echt op Vredenburg. Het gedachte-experiment was gelukt.” Dat was het zeker toen hij vier jaar later werd gebeld door een Italiaanse curator die hem vertelde zijn werk op de Biënnale gezien te hebben (....) en of hij niet geïnteresseerd was nog eens, maar dan uitgebreider, zijn werk te tonen. Hij deed het uiteindelijk niet, het was kostbaar en er was geen subsidie beschikbaar. Maar het staat nog steeds op zijn verlanglijst.

Optimistische stemming

We lopen langs het werk, uiteenlopend van de voormalige hallen in Parijs tot de lancering van de Apollo 11 in 1969. Er is in de videoclip en op de beelden geen raket te zien, alleen het publiek dat met open mond staat toe te kijken. Hij schreef een liedje ‘You can never take my dreams away’ dat hij zingt bij de video. “De beelden heb ik overal vandaan gehaald. Ik was gefascineerd door die lancering. Er was een optimistische stemming over de wereld , ‘we laten de narigheid achter ons’. Het was een slechte tijd, Kennedy vermoord, Martin Luther King idem, de Vietnam oorlog. Maar de mensheid dacht dat te kunnen ontsnappen. Maar we zijn, nu vijftig jaar later, eigenlijk weinig opgeschoten. Ik moet zien hoe het gaat worden met de wereld. Voor de werkenden is het nu zwaar en zij moeten maar afwachten hoe het is als hun werkzame leven erop zit. We hebben nu weliswaar allerlei nieuwe dingen, die telefoontjes bijvoorbeeld, maar is het echt vooruitgang? De robots komen er aan, wat doet dat met de mensen? Alles heeft een keerzijde.”

Tot slot: Alhoewel iedereen tegenwoordig fotografeert is niet iedereen een fotograaf, aldus Harrie Blommesteijn. “Dat is soms wel verwarrend en maakt het ook moeilijker om foto’s te verkopen. Maar het is absoluut een talent dat je moet hebben maar ook  een vak dat je moet leren. De onderliggende gedachte, het concept, bepaalt het beeld dat je krijgt.” Iedereen kan een leuke foto maken. Maar een eigen originele blik, een eigen stijl en handschrift: dat maakt het verschil. “Ik heb geleerd van anderen maar denk ik ook wel anderen geïnspireerd.  En ik ben dankbaar voor ieder die het mogelijk maakt om mijn werk te laten zien, zoals nu weer bij WM Gallery. Ik kwam daar 15 geleden met mijn eerste digitale werk uit Amerika en Wanda Michalak, zelf een bijzondere fotograaf met een heel eigen stijl, vond het wel leuk wat ik deed. En zo was ik de eerste die in deze mooie fotogallery digitaal werk mocht tentoonstellen.
Dank Wanda, Paul en Sebastian voor jullie support aan mij en mijn collega-fotografen.”  

Afbeeldingen

1) installation Hope and Dreams, 2) neon, 3 - 4) hope and dreams, 5) Innocent When You Dream, 6) Late last Night, 7) ) Paradise Lost, 8) St Hubert, 9) For Jesse Owens_Bathroom, 10) For Jesse Owens_Bedroom, 11) For Kiefer, Innerraum, 12) Slaughterhouse Blues, 13) Portret Harrie Blommesteijn (Pete Purnell), 14) Barcelona Dreams        

http://www.flowerstone.nl/
http://gallerywm.com/WP/

http://bit.ly/2IIRggI

 

 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0