Een nieuwe dimensie in Las Meninas van Velázquez

Velázquez  maakte het beroemde schilderij ‘Las Meninas’ (1656). Pablo Picasso was erdoor geïnspireerd en maakte het schilderij ‘Las Meninas, after Velázquez’ (1957).  Eduardo Romaguera was er ook door geïnspireerd, met name door de spiegel die op het schilderij van Velázquez te zien is,  en maakte het werk ‘Homaje a Velázquez. El Espejo Translúcido’(Hommage aan Velázquez . De doorkijkspiegel).

Het werk is te zien in Florence van 13 september tot 4 oktober 2014 in de SPAZIO LINEA ARTE CONTEMPORANEO.

Verontrustend

Romaguera vindt de wijze waarop Velázquez het schilderij heeft neergezet verbazingwekkend. ‘Het heeft iets verontrustends. Tenminste, bij mij wekt het onrust op.’ De spiegel werd voor het eerst in de woonkamer opgehangen in de zestiende eeuw, aldus Romaguera. In de twee eeuwen daarvoor  was de spiegel bekend, maar werd weinig gebruikt.

In de 16e eeuw wordt de spiegel voor het eerst in de woonkamer opgehangen. Op het eind van de 17e eeuw slagen Venetiaanse fabrikanten erin om grote spiegels te construeren die bedoeld zijn voor de salon. Ze zijn decoratief en nemen al spoedig een prominente plaats in.

Nieuwe dimensie

Maria Jesus Herrero Sanz schreef naar aanleiding van de spiegel in Las Meninas van Velázquez: ‘Het is een schilderij dat me uitnodigt om me er zelf ook in weerspiegeld te zien.  Het is bijna onmogelijk, maar Velázquez brengt bijna een nieuwe dimensie in. Het beeld dat we in Velázquez’ spiegel zien is een projectie van iets buiten het schilderij.

Ik wil daarmee zeggen dat hierdoor de geportretteerde prinsessen een reflectie van de woonkamer worden, een illusie zijn. Het schilderij is geen natuurlijke weergave, maar een directe weerkaatsing van de spiegel.  Het wordt nog interessanter als we een zelfportret van  Velázquez zien dat onmiskenbaar rechtshandig is geschilderd.'  

Het geheime teken van de Koninklijke Familie?

'Velázquez was linkshandig en linkshandigen werden in die tijd daarvoor veroordeeld. Is Las Meninas een poort naar een andere dimensie zoals de piramiden dat waren voor de Egyptische farao’s? Is dit schilderij het geheime teken van de Koninklijke Familie?  Dat Maria Anna van Oostenrijk en Philips IV van Spanje tot in de eeuwigheid te  zien zijn in de spiegel?'

Eduardo Romaguera denkt nog een stapje verder. Is er sprake van een vierde dimensie in het werk van Velázquez? Romaguera : ‘Het idee is dat de spiegel waarin we het Koninklijk Paar zien geen gewone spiegel was, maar een eenrichtingsspiegel, ook wel Venetiaanse spiegel of spionspiegel genoemd.  Daar kun je doorheen kijken, maar zelf niet gezien worden. Als het schilderij ‘Las meninas’ op deze manier bezien wordt, betekent het dat het begrip van het schilderij volledig zal veranderen.'

Een hypothese

Romaguera: 'Mijn hypothese is dat de spiegel op het schilderij Las Meninas een eenrichtingsspiegel was en dat het Koninklijk Paar er doorheen kon kijken, zonder zelf gezien te worden.  In mijn schilderij plaats ik de kijker in de positie van het Koninklijk Paar door middel van een 3d spel waardoor de kijker het geheel kan zien vanuit de positie van de spiegel.

Velázquez reisde naar Venetië om voor de Salon de mooiste en meest spectaculaire spiegel te kopen. Het verraste hem dat in een van de werkplaatsen een spiegel was waarin men kon zien, maar niet gezien worden.  Toen hij terugkwam in het Paleis had hij een ontmoeting met Philips IV en samen besloten ze om het in de Salon te plaatsen waar Velasquez later Las Meninas zou schilderen.  De gegevens van het maken van het schilderij zouden gelegd moeten worden naast de gegevens die we hebben van de reizen van Velázquez.

Als schilderijen eenrichtingsspiegels zijn bevinden we ons in een schemerruimte waar tijd en ruimte onderdeel worden van een ‘verte’ en daarmee de deur openen naar een vierde dimensie.’

Zie ook: https://www.youtube.com/watch?v=oqDwBXG_EdU

 

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0